Miwesi, baldagy we ýapraklary bilen bejeriş häsiýetli alçalar maşgalasyna degişli bolan çerwi, ýedi ýaşdan ýetmişe çenli her kimiň lezzetli tagamy bolan tomus miwesidir. Merkezi Aziýa ýurtlarynyň watany bolan alça gülü ak reňkde bolýar. Ol ýokumly maddalaryň we witaminleriň çeşmesi bolanlygy üçin köp peýdalary üpjün edýär. Her gün bir naharda iýilýän çerwiniň, düzüminde C, A, B1, B3, B6 witaminleri bar. Şeýle hem fosfor, kalsiý, demir, natriý we kaliý ýaly minerallara baý. Alternatiw lukmançylykda agyryny aýyryjy hökmünde giňden ulanylmagyndan başga-da, bejeriş serişdesi hökmünde maslahat berilýär, esasanam bedeniň energiýa zerurlyklaryny kanagatlandyrmaga güýji bar. Birnäçe döwletlerde gyzyl, sary, gara ýaly dürli reňklerde we görnüşlerde ösdürip ýetişdirilýän çerwi miwesi ýapraklary we baldaklary bilen köp keseller üçin peýdalydyr.
Çerwiniň peýdalary:
- Uly bir çerwi agajy hasyl möwsüminde takmynan 7000 alça öndürip biler. Çerwi tort, pirog ýa-da şireli önümleri bişirmek üçin hem giňden ulanylýar. Bu miwe beden, akyl we deri üçin örän peýdalydyr.
- Çerwi miwesinde antosýaninler köpdir. Pigmentasiýany üpjün edýän antosýanin, esasanam gyzyl we gyrmyzy miwelerde we gök önümlerde, düzümindäki miwede gaty güýçli antioksidant täsir döredýär. Bedenimizde ganda bolmaly kislorod kuwwatyna ýetmek üçin günde azyndan 3000-5000 agyz birligi bar.
- Çerwide bäş esse köp melatonin bar we ukusyzlyga peýdaly bolany üçin, uklamaga ýardam edýär.
- Bedeniň semremegini ýok etmek üçin oňa garşy serişde hökmünde çykyş edýär.
- Çerwi, gan basyşyňyzy we ýürek urşuňyzy dolandyrmakda gowy kömekçi miwedir.
Şeýle hem olar ýürek-damar ulgamymyza kömek edýär. Alkogol miwesi bolany üçin, bedeniň ideal pH deňagramlylygyny saklamaga kömek edýär. Onda beýni üçin peýdaly we ýadawlygyň täsirini ýok edýän witaminler we minerallar bar. Bedene berýän energiýasyndan başga-da, düzümindäki natriý sebäpli myşsalaryň we nerw funksiýalarynyň sagdyn işlemegini üpjün edýär. Içindäki A, B, C we E witaminleri bilen bedeniň derini ýagty we sagdyn saklamak üçin zerur bolan köp witaminli dozany döredýär. Çerwi şiresi deriniň meneklerini azaldýar we derini ýagtylandyrmaga kömek edýär. Çerwi, “antosýaninler” diýlip atlandyrylýan rak keseline garşy maddalary öz içine alýan antioksidantlaryň örän baý miwedir. Islendik rak öýjügine gözegçilik edip bilýän çerwi, zeper ýeten öýjügiň gözegçiliksiz ýaýramagynyň öňüni almaga hem kömek edýär. Uky görnüşlerine kömek edýän melatonin atly himiki maddany öz içine alýan çerwi, umumy saglyk üçin örän peýdalydyr.
Çerwi iýmek diňe bir bedene peýdaly bolman, saçyň owadanlygyna we parlaklygyna hem peýdalydyr. Saçlara gönüden-göni peýdaly bolan çerwi miwesi, bar bolan kelläniň öýjüklerini täzeden işjeňleşdirip, saçyň ösmegini çaltlaşdyrýar.
ŞABERDIÝEWA Göwherbibi,
S.A.Nyýazow adyndaky Türkmen oba hojalyk
uniwersitetiniň mugallymy