Şwesiýanyň Korollyk Ylymlar akademiýasy 2022-nji ýylda himiýa boýunça Nobel baýragyny Karolin R. Bertozzi, Morten Meldal we K.Barri Şarpless “basmak himiýasyny we bio-ortogonal himiýany ösdürmäge” goşan goşantlary üçin bermek kararyna geldi.
Akademiýanyň Stokgolmda eden beýanynda 2022-nji ýylda himiýa boýunça Nobel baýragynyň bu üç himiýa işgärine “molekulalary döretmek üçin oýlap tapyjy gural” döredilendigi aýdylýar.
Stenford uniwersitetiniň professory Kerolin Bertozzi basmak himiýasyny täze bir ölçege çykardy we ony janly organizmlerde ulanyp başlady. Bertoziniň bio-ortogonal reaksiýalary öýjügiň adaty himiýasyny bozmazdan bolup geçýär.
Himiýa boýunça 113 Nobel baýragy 1901-nji ýyldan başlap gowşurylyp başlandy. Şu wagta çenli 7 sany zenan himiýa baýragy bilen sylaglandy. Frederik Sanger 1958-nji ýylda we 1980-nji ýylda iki gezek himiýa baýragyna eýe boldy. 1935-nji ýylda bu baýragy alan Frederik Joliot (35 ýaş) iň ýaş himikdir. Jon B. Gudenof (97 ýaş) bolsa bu baýraga eýe bolan iň garry himikdir.