Sagdyn durmuş — bagtly ýaşaýyş

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe milli saglygy goraýyş ulgamynyň halkara derejede ýola goýulmagy, ulgamyň işiniň döwrebap sanly tehnologiýalar esasynda alnyp barylmagy giň gerimli maksatnamanyň çäklerinde amala aşyrylýan toplumlaýyn özgertmeleriň biridir. Bilşimiz ýaly, häzirki wagtda ýurdumyzda döwrebap hassahanalar, saglyk öýleri, merkezleri gurlup ulanmaga berilýär. Türkmenistanda ilata edilýän lukmançylyk hyzmatlarynyň ýokary derejesini üpjün etmäge, jemgyýetde sagdyn durmuş ýörelgeleriniň ornaşdyrylmagyna amatly şertleri döretmäge gönükdirilen «Saglyk» Döwlet maksatnamasy we beýleki milli maksatnamalardyr taslamalar üstünlikli durmuşa geçirilýär.

«Saglyk» Döwlet maksatnamasyndan ugur alyp hem-de ýurdumyzyň lukmançylyk edaralaryny ekologik taýdan arassa, hil babatda halkara görkezijilere doly laýyk gelýän, ýerli çig mallardan öndürilýän lukmançylyk serişdeleriniň möçberini artdyrmak, saglygy goraýyş edaralarynyň bu serişdelere bolan zerurlyklaryny kanagatlandyrmak maksady bilen, köp işler durmuşa geçirilýär.

Şol işleriň başynda bolsa, Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen döredilen Arkadag şäherindäki  «Arkadag Medisina Klasteri Menejment» kärhanasy hem bar. Bu kärhanada saglygy goraýyş ulgamynda gündelik peýdalanylýan lukmançylyk serişdeleriniň görnüşleri, şol sanda ýokary ekologik talaplara laýyk gelýän pamyklary, dokalmadyk matadan bir gezeklik agyz-burun örtükleri, başgaplary, halatlary, ýorgan-düşek daşlyklaryny, aýakgap örtüklerini, hassahanalar üçin zerur bolan saglyk maksatly serişdeleri öndürmek işi ýola goýuldy. Bu günki günde bu düzüm tarapyndan öndürilýän önümleriň görnüşlerini artdyrmak babatda ylmy taýdan esaslandyrylan işler alnyp barylýar.

Häzirki wagtda «Arkadag Medisina Klasteri Menejment» kärhanasy tarapyndan 6 aýdan uly bäbejikler üçin goşmaça iýmit bolan süýtli çaga şülesiniň 4 görnüşiniň önümçiligine badalga berildi. Has takygy, tüwüli, tüwüli we bananly şüle, manny ýarmasy we ary bally şüle, däneli ösümlikleriň şülesi ýaly görnüşlerini taýýarlamak işi doly ýola goýlup, olar ýurdumyzyň degişli edaralary, ak bazarlary, söwda merkezleri arkaly satuwa çykarylýar. Bu önümleriň düzümi mikro we makro elementlere, witaminlere baýdygy, taýýarlanylyşynyň aňsatdygy bilen tapawutlanýar.

Şeýle hem golaýda Türk­me­nis­ta­nyň Sag­ly­gy go­ra­ýyş we der­man se­na­ga­ty mi­nistr­li­gi­niň Döw­let aras­sa­çy­lyk we ke­sel­le­riň ýaý­ra­ma­gy­na gar­şy gö­reş­mek gul­lu­gy­nyň Aş­ga­bat we Ar­ka­dag şä­her­le­ri­niň Aras­sa­çy­lyk we ke­sel­le­riň ýaý­ra­ma­gy­na gar­şy gö­reş­mek gul­luk­la­ry­nyň bar­lag­ha­na­la­ry­na hil ul­ga­my­nyň la­ýyk­lyk gü­wä­na­ma­sy be­ril­di. Ber­len gü­wä­na­ma­lar de­giş­li dü­züm­ler­dä­ki iş­le­riň TDS ISO 9001 stan­dar­ty­nyň bel­le­nen ta­lap­la­ry­na la­ýyk gel­ýän­di­gi­ni tas­syk­la­ýar. ISO 9001 dün­ýä­de hi­li do­lan­dyr­mak bo­ýun­ça yk­rar edi­len stan­dart bo­lup, äh­li öl­çeg­ler­dä­ki eda­ra­la­ra, pu­dak­la­ra iş­le­ri­ni kä­mil­leş­dir­mä­ge, bil­di­ril­ýän ta­lap­la­ry ýe­ri­ne ýe­tir­mä­ge, hil bo­ýun­ça yg­rar­ly­ly­gy­ny gör­kez­mä­ge ýar­dam ed­ýär.

Aş­ga­bat şä­he­ri­niň Aras­sa­çy­lyk we ke­sel­le­riň ýaý­ra­ma­gy­na gar­şy gö­reş­mek gul­lu­gy­nyň işi­niň baş mak­sa­dy ila­tyň sa­ni­ta­ri­ýa-epi­de­mio­lo­gik taý­dan aba­dan­çy­ly­gy­ny üp­jün et­mek ba­bat­da çä­re­le­ri gu­ra­mak­dan, ut­gaş­dyr­mak­dan we gö­zeg­çi­lik bar­la­gy­ny ama­la aşyr­mak­dan yba­rat­dyr. Onuň dü­zü­min­de dün­ýä ül­ňü­le­ri­ne la­ýyk gel­ýän, yg­ty­bar­ly en­jam­lar bi­len en­jam­laş­dy­ry­lan bö­lüm­ler bo­lup, olar­da bir­nä­çe bö­lüm­çe­ler we bar­lag­ha­na­lar he­re­ket ed­ýär. Gul­lu­gyň işi aras­sa­çy­lyk-gi­gi­ýe­na, bak­te­rio­lo­gi­ýa bar­lag­ha­na­la­ry hem-de ola­ryň dü­züm­le­rin­dä­ki de­giş­li bö­lüm­çe­ler ta­ra­pyn­dan al­nyp bar­lyp, ýe­ri­ne ýe­ti­ril­ýän iş­le­riň ýo­ka­ry hal­ka­ra ta­lap­la­ra la­ýyk gel­me­gi­ne aý­ra­tyn üns be­ril­ýär. Mu­nuň özi «Sag­lyk» Döw­let mak­sat­na­ma­sy­nyň iş­le­nip taý­ýar­la­nyl­ma­gy­nyň göz­ba­şyn­da du­ran Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň, onuň hä­zir­ki wagt­da üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gi­ni ga­zan­mak ug­run­da ta­gal­la­la­ry­ny gaý­gyr­ma­ýan Ar­ka­dag­ly Gah­ry­man Serdarymyzyň bil­dir­ýän ta­la­by­dyr.

«Saglyk» Döwlet maksatnamasynyň  üstünlikli durmuşa geçirilmeginiň çäklerinde, ilatyň saglyk abadançylygyny üpjün etmek maksady bilen, keselleriň öňüni alyş çäreleri hem yzygiderli alnyp barylýar. Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň ak patasy bilen ulanmaga berlen welaýat köpugurly we onkologiýa hassahanalarynda döwrebap lukmançylyk enjamlarynyň kömegi bilen dürli keselleriň öňüni almaga ähli mümkinçilikler döredilendir. Şeýle hem bu lukmançylyk enjamlaryna erk edýän hünärmenleriň daşary ýurtlarda kämilleşdiriş okuwlarynda bolandygyny hem aýratyn nygtamak gerek.

Saglyk bagtly ýaşaýşyň, eşretli durmuşyň kepilidir. Ata-babalarymyzyň «Saglyk bolsa, beglik bolar» diýen dana pähimi her bir ynsanyň durmuş ýörelgesine öwrülendir. Täze taryhy eýýamda il saglygynyň ygtybarly goragyny üpjün etmekde beýik işleri amala aşyrýan türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň, hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlary sag, ömürleri uzak bolsun!

Muhammetnazar Nurnazarow,

Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň döwlet lukmançylyk uniwersitetiniň

Harby gigiýena, epidemiologiýa we toksikologiýa kafedrasynyň müdiri.