Dünyadaki büyük firmalar Türkmenistan’ın ekonomi adına gelecek vaat ettiğine inanıyor. Stratejik konumu, Avrupa ülkelerinin Asya’ya, Asya ülkelerinin Avrupa’ya açılan kapısı vazifesini görmesi uluslararası birçok yatırımcıyı Türkmenistan’a çekiyor. Türkmenistan Hükümeti de, karşılıklı çıkara dayalı işbirliğine, yatırım projelerine büyük değer vermektedir. Bu kapsamda Türkmenistan ekonomisine yapılan yabancı yatırımların payı artmaktadır ve bu bağlamda ortak üretim tesisleri inşa edilmektedir.
Çine yılda 65 milyar m3 gaz ihracatı
Türkmenistan’ın önemli yabancı ortaklarından biri Çin’in CNPC şirketidir. Bu şirket, 2007 yılından bu yana Türkmenistan’ın doğusundaki Lebap vilayetinde Bagtıyarlık anlaşmalı bölgesinde doğalgaz arama ve üretim çalışmalarını sürdürmektedir. Bu bölgede üretilen doğalgaz, Türkmenistan-Çin doğalgaz boru hattıyla Çin’e sevk edilmektedir. Aralık 2009 yılında devreye alınan boru hattıyla yakın gelecekte her sene 65 milyar metreküp Türkmen gazının ihracatı gerçekleştirilecek.
CNPC ile Petrofac şirketleri ortaklaşa Galkınış doğalgaz sahasında dev yatırım projesine imza atmaktadır. Bu doğalgaz sahası Yaşlar ve Garakel yatakları ile birlikte 27,4 trilyon metreküp doğalgaz rezervine sahiptir ve dünyada karadaki en büyük doğalgaz sahalarının birisidir.
Türkmengaz devlet kurumu ile CNPC arasında imzalanan anlaşma kapsamında Galkınış doğalgaz sahasında yıllık kapasitesi 30 milyar metreküp pazarlanabilir gaz üretim tesisi inşa edilecektir.
Japonlarla 18 milyar dolarlık ortak yatırım
Ayrıca, Türkmenistan Asya-Pasifik bölgesinin diğer önemli ülkeleri ile de işbirliği yapmaktadır. Japonya Başbakanı Şinzo Abe’nin Ekim 2015 yılında Aşkabat’a gerçekleştirdiği ziyarette toplam değeri 18 milyar doların üzerinde olan ortak projelerin hayata geçirilmesi öngören ikili anlaşmalara imza atıldı. Bu kapsamda doğalgaz hammadde olarak kullanılarak, sentetik sıvı yakıt, benzin, polietilen ve polipropilen, fosfat gübre, elektrik santrali gibi projeler hayata geçirilmektedir.
Bu projeler için önemli miktarda yatırımlar yapılmaktadır. Türk Rönesans şirketinin de aralarında bulunduğu konsorsiyumun inşa ettiği doğalgazdan benzin üretim kompleksinin maliyeti 1 milyar 700 milyon doları bulmaktadır. Her sene 1 milyar 785 milyon metreküp doğalgaz işlenerek, A-92 marka Euro-5 standartlarında ekolojik yönden temiz benzin üretilecek. Ayrıca, 12 bin ton dizel yakıtı ve 115 bin ton sıvılaştırılmış doğalgaz üretilecek.
Hazar Denizi’nin kıyısındaki Gıyanlı mevkinde inşa edilmekte olan polipropilen ve polietilen üretim tesisinin maliyeti 3,4 milyar dolardır. Bu tesiste 5 milyar metreküp doğalgaz kullanılarak 386 bin ton polietilen ve 81 bin ton polipropilen üretilmesi hedeflenmektedir.
Ayrıca, Türkmenistan’da 2023 yılına kadar serbest ekonomik bölgelerin oluşturulması öngörülmektedir. Bunun için kapsamlı bir çalışma başlatıldı. Serbest ekonomik bölgeler ekonomik kalkınmanın önemli faktörlerinden birisidir.
Türkmenistan’ın ekonomik kalkınma hamleleri Uluslararası Para Fonu, Dünya Bankası gibi uluslararası finans kuruluşları tarafından takdirle karşılanmaktadır. 2017 yılının ilk çeryeğinde GSYH büyüme 106,2 oranında gerçekleşti. Sanayide yüzde 1,8, inşaatta yüzde 4,4, iletişim ve ulaşımda yüzde 10,8, ticarette yüzde 10,4, tarımda yüzde 3,4 ve hizmet sektöründe yüzde 10,8 oranında büyüme yaşandı. Ürün üretiminde 2016 yılının ilk çeyreği ile kıyaslandığında yüzde 3,5 oranında büyüme rakamına ulaşıldı.
Hazarın Türkmen kısmında 18.2 milyar tonluk petrol rezervi
Bunun yanı sıra Hazar’ın Türkmen kıyısındaki enerji rezervi 18,2 milyar ton yakıta eşdeğerdir. Bu bölgede uzun yıllardan beri BAE’nin Dragon Oil şirketi faaliyet göstermektedir. Yabancı şirket, Çeleken anlaşmalı bölgede petrol arama çalışmalarını sürdürmektedir ve Ceytun ve Cıgalıbeg yataklarına önemli yatırımlar yaptı. BAE şirketi, bu bölgede mevcut sondaj ekipmanlarını yeniledi, yeni sondaj ekipmanları kurdu, deniz platformları inşa etti. Alaca petrol terminali yeniden yapıldı. Bunun sonucunda aynı anda iki tankere petrol yükleyerek, ihraç etme imkanı oluştu.
Yabancı şirketlerden Malezya’nın Petronas Charigali şirketi Hazar’daki anlaşmalı Blok-1’de faaliyet göstermektedir. Şirket, Mahtumkuli, Diyarbekir ve Garagol deniz gibi yatakları sanayiye kazandırdı. Gıyanlı bölgesinde gaz işleme fabrikası ve yeraltı gaz terminali kuruldu. Bu tesisin ilk etabının kapasitesi 5 milyar metreküp doğalgaz ve 2,4 milyon ton gaz kondensatı işlemeye sahiptir.
Ayrıca, Hazar’da İtalya’nın ENİ S.P.A, Avusturya’nın Mitro İnternational Limited ve Almanya’nın RWE şirketleri ile işbirliği tecrübesi oluşturuldu.
Hazar’ın kıyısındaki Balkan vilayetinde Türk GAP şirketinin de bulunduğu konsorsiyum 1 milyon 155 bin ton karbamid üreten tesisi inşa etmektedir.
TAPI’ye 700 milyon dolar kredi
Türkmenistan’daki projeleri finanse etmek için Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası gibi birçok uluslararası maliye kuruluşları aktif katılmaktadır. İslam Kalkınma Bankası Türkmenistan-Afganistan-Pakistan-Hindistan doğalgaz boru hattının Türkmen kısmının inşası için 700 milyon dolar kredi vermek için Türkmenistan Hükümeti ile anlaşma imzaladı.
Kaynak : Atavatan Türkmenistan Haber Ajansı (ATHA)
Bizi Sosyal Medyadan Takip Edin!
Paylaşılan Sosyal Medya Hesaplarımız:
Resmi Line Hesabımız
https://line.me/R/ti/p/@vsi3560q
Resmi Twitter Hesabımız için
https://twitter.com/AtavatanJournal
Resmi Linkedin Hesabımız için :
https://www.linkedin.com/in/atavatan-turkmenistan-journal-91a056134/
Resmi Facebook Hesabımız için :
https://www.facebook.com/AtavatanTurkmenistanJournal/