Taryhyň sahypalaryny gatlaýan ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn gepleşikleriň esasynda ýola goýulýan halkara gatnaşyklary barha ösýär we ýygjamlaşýar.
Köptaraplaýyn diplomatiýanyň häzirki wagtda barha ösýändiginiň subutnamasy hökmünde global guramalaryň biri bolan BMG-ny mysal getirmek mümkin. Şol döwletara öz bähbitli gatnaşyklary gepleşikler esasynda kämil derejelere ýetirmeklik ugrunda zähmet çekýän Delegatlar Birleşen Milletler Guramasynyň işinde möhüm rol oýnaýarlar. Delegatlar BMG-a agza ýurtlaryň wekilleridir. Olar ylalaşyklary gazanmaklyk, döwrümiziň global meselelerini çözmegiň ýollaryny gözlemek, guramanyň ýörelgeleriniň we ideýalarynyň ösmegine goşant goşmak ýaly işler bilen meşgullanýarlar. Bu mümkinçilikler bilen bir hatarda olar, Baş Assambleýanyň, Howpsuzlyk Geňeşiniň we BMG-nyň beýleki esasy guramalarynyň mejlislerine gatnaşýar. BMG-nyň Baş Assambleýasy köptaraplaýyn diplomatiýany durmuşa geçirmekde delegatlaryň roluna düşünip, 25-nji apreli Halkara delegatlar güni diýip yglan etdi. Ilkinji gezek bu halkara güni BMG-niň döredilendiginiň 75 ýyllygyna bagyşlanylyp 2020-nji ýylda bellenildi. Birleşen Milletler Guramasyna agza döwletleriň wekilleriniň gatnaşmaklygynda geçirilen maslahatyň dowamynda gelinen kararda esasan, Birleşen Milletler Guramasynyň esasy maksatlaryna ýetmekde, hususan-da halkara parahatçylygy, howpsuzlygy goramakda we ähli halklaryň ykdysady we jemgyýetçilik ösüşini ösdürmek üçin halkara mehanizmleri ulanmakdaky ähmiýeti nygtaldy. Baryp 1945-nji ýylda San-Fransiskoda geçirilen maslahatda eýýäm, 850 delegat gatnaşdy we olaryň geňeşçileri, delegasiýa işgärleri we konferensiýanyň sekretariaty bilen bilelikde konferensiýanyň işine gatnaşanlaryň umumy sany 3500-e ýetdi.Mundan başga-da, 2500-den gowrak metbugat, radio we habar beriş serişdeleriniň wekilleri, şeýle hem dürli jemgyýetleriň we guramalaryň synçylary bardy. Umuman aýdanyňda, kämil halkara gatnaşyklaryň binýadyny gurmaklygyň esaslandyryjylary bolup çykyş edýän wekilleriň güni häzirki wagtda has-da giňden we halkara derejesinde bellenilip geçirilýär.
Aýbölek AMANGELDIÝEWA,
Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň talyby.