Türkmenistan’da son yıllarda joint venture yatırımı artmaktadır. Dün gerçekleştirilen Bakanlar Kurulu toplantısında verilen bilgiye göre, Türkmenistan petrol sektörüne 600 milyon dolarlık joint venture yatırımı beklenmektedir. Joint venture yatırımın artması bu yatırım modeline olan ilgiyi arttırmıştır. Joint venture konusuna olan artan ilgiyi dikkate alarak “Atavatan Türkmenistan” uluslararası dergisinin genel yayın yönetmeni Av.Dr.Döwran Orazgylyjow’un yazarı olduğu 2005 yılında yayınlanan “Milletlerarası Doğrudan Yatırımlar Açısından Joint venture” kitabı dikkatinize sunuyoruz.
Kitabın kısa özeti :
Haberleşme ve seyahat araçlarının hızla gelişmesi sonucu dünyamız global bir köy haline gelmiştir. Özellikle, XX yüzyılın ikinci yarımından sonra, globalleşen dünyamızda doğrudan yabancı sermaye yatırımları hızla artmaya başlamıştır. Artan doğrudan yatırımlarında çeşitli yatırım modelleri kullanılmaya başlanmış olup, bu yatırım modellerinden en önemlilerinden birisi de joint venture şeklinde yapılan doğrudan yatırımlardır.
Çalışmamızın esasını oluşturan joint venture, sadece doğrudan yatırımlarda kullanılan bir yatırım modeli olmayıp, özellikle büyük çapta sermaye ve teknoloji gerektiren, risk unsuru taşıyan dev projelerin gerçekleştirilmesinde kullanılan işbirliği modelidir. Ancak, çağımızda bu tür projeler genellikle milletlerarası nitelik taşımakta ve çok uluslu teşebbüslerin katılımıyla oluşturan joint ventureler tarafından hayata geçirilmektedir.
Çalışmamızın amacı, Türk Hukuku bakımından joint venturenin tanıtılması, benzeri hukuki ilişkilerden farklarının belirlenmesi, Türk hukuk sistemi anlamında hukuki niteliğini ortaya konulmasıdır. Bununla birlikte, joint venture genellikle milletlerarası doğrudan yatırımlarda kullanılan bir yatırım aracı olduğu için, joint venturenin Türk milletlerarası yatırım mevzuatı içindeki yerini tespit etmektir.
Çalışmamızın iki ana bölümden oluşacaktır. Birinci bölümde, joint venturenin Türk hukuku açısından tanımı, unsurları, hukuki niteliği, benzeri oluşum ve yatırım modellerinden farkı ve joint venturenin Türk hukuk sistemi içindeki yeri hakkında bilgi verilecektir. Bu bölümde ayrıca Türk şirketler hukuku hakkında genel bilgi verilecektir. Bu değerlendirmeyi yapmamızın esas gayesi, joint venturenin genellikle sermaye katılımlı olarak kurulması, bunun sonucu olarak, temel sözleşme ilişkisinden ayrı bir teşebbüsün ortaya çıkmasıdır. Çalışmamızın birinci bölümü, Türk hukukunda joint venture ortaklarının hak ve borçları ile joint venturenin sona ermesi hakkında genel bilgi verilmekle sona erecektir.
Çalışmamızın ikinci bölümünde, öncelikle milletlerarası doğrudan yatırımlar hakkında genel bilgi verilecektir. Milletlerarası doğrudan yatırımlar genel olarak incelenirken, milletlerarası doğrudan yatırımların ülkeye giriş şekilleri hakkında bilgi verilecek olup, joint venturenin bir doğrudan yatırım aracı olma özelliği ortaya konulacaktır. Bu bölümde ayrıca, milletlerarası yatırım aracı olarak joint venturenin tercih edilme nedenleri incelenecektir. Bununla birlikte, milletlerarası joint venture çeşitleri hakkında bilgi verilecek olup, joint venturenin Türk milletlerarası yatırım hukuku içindeki yeri tespit edilmeye çalışılacaktır. Bunun için öncelikle, Türk hukuk sistemindeki milletlerarası yatırımlara ilişkin düzenlemeler hakkında bilgi verilecektir. Milletlerarası joint venturenin milletlerarası niteliğinden dolayı, kanunlar ihtilafı konusu önem kazanmaktadır. Bu nedenle çalışmamızda joint venture yapısı içinde yer alan temel sözleşme ve satelit sözleşmeye uygulanacak hukuk tespit edilmeye çalışacaktır. Joint venturenin ikinci türü olan sermaye katılımlı joint venturede ku¬rulacak şirketlere uygulanacak hukuk, temel sözleşmeden farklı olarak ortaklık statüsüne tabi olacak olup, bu konuda ayrıca incelenecektir.
Milletlerarası joint venturede uyuşmazlıklar genellikle tahkim yöntemi ile çözümlenmektedir. Çalışmamız esasen milletlerarası doğrudan yatırımlar açısından joint venture olduğu için bu kısımda ayrıntıya girilmeyecek ve tahkimin Türk hukukundaki yerine değinilmekle yetinilecektir.
Kaynak : Atavatan Türkmenistan Haber Ajansı (ATHA)