Sanly bilim ulgamynyň döwrebap ösüşi

Ýur­du­myz­da mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­zi di­wer­si­fi­ka­si­ýa ýo­ly bi­len ös­dü­rip, san­ly yk­dy­sa­dy­ýe­ti kä­mil­leş­dir­mek bo­ýun­ça top­lum­la­ýyn iş­ler al­nyp ba­ryl­ýar. Hä­zir­ki dö­wür­de hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň ta­gal­la­sy bi­len önüm­çi­li­ge in­no­wa­sion iş­läp taý­ýar­la­ma­lar giň­den or­naş­dy­ryl­ýar. Bu bol­sa mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň äh­li ul­gam­la­ryn­da düýp­li ösüş­le­riň ga­za­nyl­ma­gy­na giň şert­le­ri dö­red­ýär.

San­ly ul­gam ho­ja­lyk hem-de do­lan­dy­ryş iş­le­ri­ni kä­mil­leş­dir­mek­de has äh­mi­ýet­li bo­lup, yk­dy­sa­dy­ýe­tiň gül­läp ös­me­gi­ne, hal­kyň ýa­şa­ýyş-dur­muş de­re­je­si­niň ýo­kar­lan­ma­gy­na oňyn tä­si­ri­ni ýe­tir­ýär. Şeý­le­lik­de, döw­rüň öň­de­ba­ry­jy in­no­wa­sion teh­no­lo­gi­ýa­la­ry­nyň dur­mu­şy­my­za iş­jeň or­naş­dy­ryl­ma­gy­nyň ne­ti­je­sin­de, işe­wür hyz­mat­daş­ly­gyň ge­ri­mi has gi­ňe­ýär.

Mu­ny biz dur­mu­şy­my­zyň äh­li ugur­la­ry­na, şol san­da mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ze san­ly ul­ga­myň giň­den or­naş­dy­ryl­ýan hä­zir­ki döw­rün­de eýe bo­lun­ýan üs­tün­lik­le­riň my­sa­lyn­da gör­ýä­ris. Döw­let dur­mu­şy­nyň äh­li ugur­la­ry­na in­no­wa­si­ýa­la­ryň do­ly or­naş­dy­ryl­ma­gy, san­ly ul­ga­ma ge­çil­me­gi bi­len Ga­raş­syz, he­mi­şe­lik Bi­ta­rap ýur­du­my­zyň yk­dy­sa­dy kuw­wa­ty bar­ha pug­ta­la­nyp, hal­ky­my­zyň ýa­şa­ýyş-dur­muş de­re­je­si ýo­kar­lan­ýar. Bu bol­sa döw­rüň esa­sy ta­la­by­dyr, bi­ziň her bi­ri­mi­ziň baş mak­sa­dy­myz­dyr.

Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň yzy­gi­der­li ta­gal­la­la­ry bi­len ýur­du­my­zyň bi­lim ul­ga­my hal­ky­my­zyň asyr­la­ryň do­wa­myn­da ke­ma­la ge­len mil­li gym­mat­lyk­la­ry­na, asyl­ly ýö­rel­ge­le­ri­ne esas­la­nyp, hä­zir­ki za­man dün­ýä öl­çeg­le­ri­ne la­ýyk­lyk­da top­lum­la­ýyn ös­dü­ril­ýär. Pro­fes­sor-mu­gal­lym­la­ryň hü­när de­re­je­si bar­ha kä­mil­leş­di­ril­ýär, okat­ma­gyň döw­re­bap, has ne­ti­je­li usul­la­ry or­naş­dy­ryl­ýar. Şo­nuň bi­len bir­lik­de, dün­ýä­niň dür­li döw­let­le­ri hem-de esa­sy ylym-bi­lim mer­kez­le­ri bi­len ýur­du­my­zyň bi­lim eda­ra­la­ry­nyň hyz­mat­daş­ly­gy iş­jeňleş­di­ril­ýär.

«Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasy» innowasion, ýokary tehnologiýaly, bäsdeşlige ukyply sanly ykdysadyýeti ösdürmek, şol sanda sanly tehnoligiýalardan oňat baş çykarýan hünärmenleri ýetişdirmek maksadyndan ugur alýar. Bu maksatlarda ýurdumyzyň ýokary bilim ojaklarynda okatmagyň täze, sanly usullary giňden ornaşdyrylýar. Sanly tehnologiýalaryň ösmegi sebäpli bilim bermegiň şertleri hem üýtgeýär.

Bilim ulgamynyň her bir basgançagynda sanly bilim tehnologiýalarynyň giňden ornaşdyrylmagyny ösdürmegiň häzirki zaman çemeleşmelerine, şeýle hem bu ugurda amala aşyrylýan işleriň milli tejribä hem halkara standartlaryna laýyklygyny kesgitleýän «Türkmenistanda sanly bilim ulgamyny ösdürmegiň Konsepsiýasynyň» hem-de milli bilim standartlarynyň talaplaryna görä, ýurdumyzyň bilim ojaklarynda halkara taslamalaryň çäklerinde E-learning okuw merkezleri döredildi, okatmagyň sanly usuly ornaşdyryldy.

Bilimi sanlylaşdyrmagyň düýp manysy, netijä gönükdirilen we şahsylaşdyrylan okuw işine geçmek üçin häzirki zaman tehnologiýalaryny netijeli ulanmakdan ybaratdyr. Bilimde sanlylaşdyrma diňe bir täze tehnologiýalar, giň maglumat mümkinçiligi ýaly özgertmeler bilen utgaşman, eýsem mugallymdyr talyplar üçin täze şertleri döredýär. Talyplar üçin täze bilim ugurlaryny gurmak, iň döwrebap bilim çeşmelerinden peýdalanmak mümkinçiligi döreýär.

Umuman, bagtyýar zamanamyzda ýaşlaryň ylym-bilim öwrenip, hünärli bolup ýetişmekleri üçin ähli mümkinçilikler döredilýär. Ýurdumyzda ylmy ösdürmek, ýaşlaryň ylym-bilimden kemally bolmagyny üpjün etmek, umumybilim berýän orta mekdeplerde okuwçylara ilkinji zähmet endiklerini öwretmek babatynda uly işler amala aşyrylýar. Mähriban Diýarymyzda gurulýan täze bilim edaralary, mekdepdir çagalar baglary döwrebap okuw gollanmalar, esbaplar bilen üpjünleşdirilýär. Ýaşlara bilim bermekde okatmagyň täze usullary, halkara tejribesi ornaşdyrylýar. Türkmenistanda sanly bilim ulgamynyň ösdürilmegi bilen, ýaş nesle berilýän bilimiň mazmuny baýlaşdy, hili ýokarlandy.

Röwşen Sapargulyýew, 

Türkmenistanyň Inžener-tehniki we ulag kommunikasiýalary institutynyň

“Fizika we elektrotehnika” kafedrasynyň mugallymy.