Türkmenistanyň Baş prokuraturasynyň resmi saýtynda oba hojalygy we beýleki gatnaşyklarada köp ýüze çykýan soraglara şeýle jogap berilýär.
Mellek we kärende ýer meseleler boýunça haýsy edaralara ýüz tutmaly?
«Ýer hakynda» Türkmenistanyň bitewi Kanunynyň 16-njy maddasynyň 1-nji böleginiň «a» bendine laýyklykda, ýer bölegini hususy eýeçilige şahsy kömekçi hojalygy alyp barmak – mellek ýeri we özbaşdak ýaşaýyş jaýyny gurmak üçin almaga isleg bildiren Türkmenistanyň raýatlary, bu barada ýer böleginiň ýerleşýän ýeri boýunça Geňeşe, şäherdäki etrabyň häkimligine arza berýärler. «Daýhan birleşikleri hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň 14-nji maddasynyň 2-nji böleginiň 5-nji tesimine laýyklykda, daýhan birleşiginiň Toparynyň ygtyýarlyklaryna önümçilik ýeriň we malyň kärendä berilmegi boýunça oba hojalyk önümlerini öndürijiler bilen şertnamalaryň baglaşylmagy we ýatyrylmagy barada çözgüt çykarmak degişli bolup, şol Kanunyň 15-nji maddasynyň 2-nji böleginiň 2-nji tesimine laýyklykda, daýhan birleşigiň başlygy ekin meýdanlaryna laýyklykda her bir kärendeçiniň we beýleki ýerden peýdalanyjylaryň öndürmeli önümleriniň möçberini kesgitleýär we olar bilen şertnamalar baglaşýar hem-de olaryň ýerine ýetirilmegini guraýar;
Mallar üçin iým almak meselesi boýunça haýsy edaralara ýüz tutmaly?
Türkmenistanyň Prezidentiniň 2019-njy ýylyň 22-nji fewralyndaky 1146 belgili karary bilen tassyklanan Türkmenistanyň Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi hakyndaky Düzgünnama laýyklykda, Türkmenistanyň Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi kombinirlenen ot-iýmleri öndürmelidigi hem-de olar bilen Türkmenistanyň ilatyny we beýleki sarp edijileri üpjün etmelidigi görkezilen. Şeýlelik-de, ýurdumyzyň raýatlary hojalyklarynda saklaýan mallaryna iým (kepek, sary un, şulha we ş.m.) kesgitlenen döwlet nyrhy boýunça satyn almak üçin bugdaýy gaýtadan işleýän galla ugurly kärhanalara we pagta çigidini gaýtadan işleýän ösümlik ýag kärhanalaryna ýüz tutmaly. Raýatlar agzalan kärhanalar tarapyndan ýüz tutmalary boýunça iým berilmedik halatlarynda, olar özleriniň ozalky ýüz tutmalarynyň jogabyny alyp, gaýtadan ýüz tutmasyny delillendirip (hojalyklardan bar bolan iri şahly we ownuk şahly mallaryň baş sanyny, guşlaryň sanyny görkezip) «Administratiw önümçilik hakyndaky» Türkmenistanyň kanuny esasynda Türkmenistanyň Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligine ýa-da kazyýete ýüz tutmaly.
Döwlete tabşyrylan oba hojalyk ekinleri üçin wagtynda hasaplaşyklaryň geçirilmeýändigi barada haýsy edaralara ýüz tutmaly?
Türkmenistanyň Prezidentiniň 2019-njy ýylyň 22-nji fewralyndaky 1146 belgili karary bilen tassyklanan «Türkmenistanyň Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi hakyndaky Düzgünnama» laýyklykda, Türkmenistanyň Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi döwlet tabşyrygy boýunça oba hojalyk ekinlerini ösdürip ýetişdirýän önüm öndürijilerden oba hojalyk önümlerini we olaryň tohumlaryny satyn almagy hem-de tabşyrylan önümler üçin olar bilen hasaplaşyklaryň öz wagtynda geçirilmegini üpjün etmelidigi görkezilen. Şeýlelik-de, ýurdumyzyň raýatlary tarapyndan döwlete tabşyrylan pagtanyň, bugdaýyn, şugunduryň hem-de şalynyň hasyllary boýunça girdejisini alyp bilmeýändikleri barada ilki bilen bank edaralaryna ýüz tutup, hakykatdan bank kartlaryna pul serişdesiniň geçmändigini anyklamaly. Töleg geçmedik ýagdaýynda, kärendeçiler şertnama bglaşan daýhan birleşigine, şertnama baglaşan önüm öüdürijiler degişliligi boýunça galla ugurly kärhanalara, pagta arassalaýjy kärhanalara we «Maryşeker» AGPJ-ne ýüz tutmaly. Eger-de, raýatlar agzalan kärhanalar tarapyndan seredilen ýüz tutmalary boýunça çykarylan netije bilen kanagatlanmadyk halatlarynda, olar özleriniň ozalky ýüz tutmalarynyň jogabyny alyp, gaýtadan ýüz tutmasyny delillendirip «Administratiw önümçilik hakyndaky» Türkmenistanyň kanuny esasynda Türkmenistanyň Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligine ýa-da kazyýete ýüz tutmaly.
Hususy önüm öndürijilere 99 ýyla çenli möhlet bilen ýer bölekleri peýdalanmaga nähili tertipde berilýär?
Türkmenistanyň Prezidentiniň 12.10.2018 ýyldaky «Oba hojalyk maksatly ýörite ýer gaznasynyň möçberini tassyklamak hakynda» 943 belgili karary bilen tassyklanan tertibe laýyklykda, ilkinji nobatda daýhan birleşiginde kärende usulynda işläp, soňky üç ýylyň dowamynda şertnamalaýyn borçnamalaryny ýerine ýetiren kärendeçilere we daýhan hojalyklaryna olaryň ýüztutmalary esasynda ozalky peýdalanýan ýerleri azyndan ýetmiş göteriminde şertnamalaýyn esasda bugdaý, gowaça we döwlet tabşyrygyna girýän beýleki ekinleriň hasylyny, galan böleginde bolsa ylmy esasda ekin dolanyşygyny geçirmek üçin döwlet tabşyrygyna girmeýän oba hojalyk ekinlerini ösdürip ýetişdirmek üçin önüm öndürijilere 99 ýyla çenli möhlet bilen peýdalanmaga berilýär. Döredilen ýörite ýer gaznasyndan döwlet tabşyrygyna girýän oba hojalyk ekinlerini ösdürip ýetişdirmekde şertnamalaýyn borçnamalary ýerine ýetiren kärendeçiler we daýhan hojalyklary ýer bölegini almaga isleg bildirmedik ýagdaýynda, maliýe we tehniki üpjünçilik ýagdaýlary göz öňünde tutulyp, bäsleşik esasynda beýleki isleg bildirýän önüm öndürijilere 99 ýyla çenli peýdalanmaga berilýär.
Harby gulluk bilen baglanşykly gatnaşyklarada ýüze çykyp biljek soraglar