Magtymguly Pyragy – türkmen halkynyň guwanjy

Türk­men hal­ky dün­ýä me­de­ni­ýe­ti­ne, sun­ga­ty­na uly go­şant go­şan, be­ýik ta­ry­hy şah­sy­ýet­le­ri öňe çy­ka­ran halk­dyr. Hä­zir­ki dö­wür­de hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň ta­gal­la­sy bi­len ta­ryh­da yz go­ýan şah­sy­ýet­le­riň at­la­ry­ny ebe­di­leş­dir­mek, ola­ryň bi­ti­ren iş­le­ri­ni çuň­ňur öw­ren­mek bo­ýun­ça uly iş­ler al­nyp ba­ryl­ýar. Şeý­le be­ýik şah­sy­ýet­le­riň bi­ri-de Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­dyr.

Şa­hy­ryň dö­re­di­ji­li­gi­niň hal­ky­ly­gy onuň şy­gyr­la­ry­nyň hal­kyň dur­mu­şy­na ýa­kyn­ly­gy bi­len kes­git­len­ýär. Şun­da Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň goş­gu­la­ry­nyň ada­lat­ly jem­gy­ýe­ti dö­ret­mek, döw­let­li­lik ýö­rel­ge­si­ni ös­dür­mek ba­ra­da­ky pi­kir­le­ri aý­ra­tyn ma­ny-maz­mu­na eýe­dir. Şa­hy­ryň dö­re­di­ji­li­gin­de hal­ky­ly­gyň güýç­li bol­ma­gy­nyň ýe­ne bir se­bä­bi onuň pi­kir­le­ri­niň, ar­zuw­la­ry­nyň hal­kyň­ky bi­len bir bol­ma­gy­dyr. Akyl­dar şa­hyr ag­zy­bir­lik tag­ly­ma­ty­ny öňe sür­mek bi­len, ber­ka­rar döw­let gur­mak ar­zuw­la­ry­ny be­ýan ed­ýär.

Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de akyl­dar şa­hy­ryň dö­re­di­ji­li­gi­ni dün­ýä ýaý­mak bo­ýun­ça ne­ti­je­li iş­ler al­nyp ba­ryl­ýar. 2024-nji ýyl­da Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň dog­lan gü­nü­niň 300 ýyl­ly­gy­ny bel­le­mek ba­ra­da­ky baş­lan­gyç ýur­du­my­zyň bag­ty­ýar ra­ýat­la­ry­nyň gö­wün gu­şu­ny ga­nat­lan­dy­ryp, kal­by­na şat­lyk nu­ru­ny çaý­ýar.

Magtymguly türkmen halkynyň guwanjy we buýsanjy hasaplanýar. Ol geçmişiň, şu günüň, geljegiň şahyry hökmünde ykrar edilendir. Akyldar şahyrymyz diňe bir türkmen halkynyň däl-de, eýsem, dünýä halklarynyň arasynda hem türkmen edebiýatyny şöhratlandyran ussatdyr. Beýik söz ussadynyň ajaýyp goşgulary ähli halklar üçin ýolgörkeziji şamçyrag bolup hyzmat edýär.

Akyldar şahyryň ata Watany söýmek, adam mertebesini belende götermek, ulyny sylamak, kiçä hormat goýmak ýaly öwüt-ündewleri Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýaş nesillerimiziň kalbynda hemişelik orun alýar. Şahyryň ahlak, päk söýgi, mertlik, watançylyk ýaly meselelere bagyşlanan şygyrlary ýaş nesli milli ruhda terbiýelemekde uly ähmiýete eýedir.

Beýik söz ussadynyň akyl-paýhasa ýugrulan döredijiliginiň özlerinde galdyran täsirini şygryýetiň üsti bilen beýan edenler hem kän. Olaryň hatarynda belarus şahyry O.Loýkany, gazak şahyry G.Ormanowy, azerbaýjan şahyry H.Ilsöýeri, gyrgyz şahyry S.Jusyýewi, latyş şahyry N.Kalinany, özbek şahyry M.Şyhzadany ýatlamak bolar. Şahyryň döredijiligi bilen gyzyklanyp, köp ylmy açyşlary eden alymlaryň hatarynda akademikler, rus alymlary W.W.Bartoldy we A.N.Samoýlowiçi görkezmek bolar. W.W.Bartold ol hakda: «Gökleňlerden bolan Magtymguly şahyr ähli türkmenler üçin, şol sanda stawropollular üçin-de milli şahyr boldy» diýip bellese, A.N.Samoýlowiç: «Gökleň urugynyň gerkez tiresinden bolan Magtymguly külli türkmenleriň halypasydyr» diýip ýazypdyr.

Magtymguly Pyragy diňe türkmen halkynyň arasynda däl, eýsem, türk, rus, özbek, gazak, gyrgyz, azerbaýjan, täjik, tatar, başgyrt we beýleki halklarda-da, Eýran, Owganystan, Wengriýa, Angliýa ýaly ýurtlarda hem tanalýar. Bu halklaryň dilinde Magtymgulynyň aýry-aýry şygyrlarydyr şygyr diwanlary dürli ýyllarda neşir edildi.

2024-nji ýylda Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygynyň halkara derejede, giňden bellenilmegi beýik şahyra uly sarpa goýulýandygynyň ýene-de bir aýdyň mysaly bolar. «Ajaýyp şygyrlary bilen ynsan kalbyny ýagşylyk nuruna bezän türkmeniň akyldar ogly Magtymguly Pyragynyň mertebesi türkmen halky üçin iň belentde goýulýan mukaddeslikleriň biridir» diýýän Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň şahyryň döredijiligine berýän belent bahasy, oňa bagyşlap ýazan «Ynsan kalbynyň öçmejek nury» atly ajaýyp kitaby Magtymgulynyň döredijiliginiň türkmen halkynyň durmuşynda wajyp orun tutýandygyny görkezýär.

Merdan Baýramow, TOHU-nyň uly mugallymy.