Ynsan we jemgyýetçilik durmuşynyň köptaraply häsiýetlerini, durmuş ýörelgelerini çeper keşpler, dürli usullar, tärler arkaly çuňňur, duýguly dünýäler, täzeçil garaýyşlar bilen beýan etmekde, suratlandyrmakda sungatyň iň ýörgünli, iň giň ýaýran, iň gyzykly we iň meşhur görnüşi edebiýaty öwreniş ylmy hasap edilýär. Edebiýatyň taryhy-halkyň baýlygy, onuň kämilligi milletiň döredijilik gujurynyň şöhratly beýany. Edebiýatyň ösüşine, onuň aýratynlyklaryna we çeper gurşawlaryndaky täze başlagyçlara baha berlende halypalaryň döwürleýin üstünliklerine köp ýüzlenilýär. XX asyryň ikinji ýarymynynyň 70-nji ýyllary türkmen edebiýatynda edebi-çeperçilik tejribeleri arkaly aýratyn tapawutlanan Nobatguly Rejepow, Halyl Kulyýew, Mämmet Seýidow, Gurbannazar Ezizow, Italmaz Nuryýew, Gowşutgeldi Daňatarow, Atajan Taganow, Atamyrat Atabaýew, Allaberdi Haýydow, Sona Ýazowa, Gözel Şagulyýewa, Döwletgeldi Annamyradow, Akmyrat Muhadow, Annaberdi Agabaýew, Kömek Kulyýew, Akmyrat Rejepow, Ýylgaý Durdyýew, Gara Seýitliýew, Kasym Nurbatow, Öwezdurdy Nepesow, Ogultäç Oraztaganowa, Gurbanýaz Daşgynow, Abdyreşit Taşow.. ýaly edebi ösüşleriň basgançaklarynda şöhratly ädim ätlän, poeziýanyň gülälekli sähralaryna erkana gadam basyp söz mülküniň müşki-anbarynyň alyslara ýaramagyna badalga beren, sebitlerde döredijilik tejribeleri ussatlyga, şöhratly häsiýetlere öwrülen ýazyjy-şahyrlaryň birnäçesiniň adyny şatlyk bilen buşlady. Bu tapgyra degişli bolan toparynyň hataryna ýazyjy Orazguly Annaýewiň adyny hem buýsanç bilen goşmak bolar.
Uzak ýyllaryň dowamynda taplanan edebi hyzmatdaşlygyň meňzeş we umumy ýakynlyklaryny, ugurlaryny, sözleýiş ahlagyny, duýgular gözelligini we köptaraply döredijilik tagallaryny, çemeleşmelerini wasp etmekde halypanyň eserlerine okamaga, çykyşlaryny diňlemäge bolan islegler halk arasynda köp duş gelýär Häzirki zaman türkmen edebiýatynyň lälezar meýdanynda ussat galamgärleriň, tanymal ýazyjylaryň, meşhur terjimeçileriň we görnükli kyssaçylaryň biri hökmünde ykrar edilýän Orazguly Annaýew ,,Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda’’bu günki gün ýetmiş bäş ýaşy arka atdy. Bagtyýarlyk döwrüniň edebi galkynyşlaryna uly goşant goşýan halypanyň ussatlygy, sagdyn jemgyýetçilik pikirleri, çözgütleri, halky we döwürleýin edebiýatyň zamanabap rowaçlanmagy ugrundaky hyzmatlary, tagallalary hakynda söhbet dessesi köpleriň arasynda söýgi, mertebeli alkyşlar bilen beýan edilýär. Döwrümiziň parlak edebi ýyldyzlarynyň biri hasap edilýän Orazguly Annaýewiň durmuş hem-de edebi ykbaly bilen tanyşanyňda nusgalyk hünär, zehin, şahyrana oýlap tapyjylyk we zähmet joşgunyndan kemal tapan pursatlaryň köpdügi kalbyňy gubarlandyryp ýeňişli sepgitlere ýetmäge bolan täze ymtylyşlara hyjuw berýän ussatlyk sapaklarynyň köplere mekdep bolup hyzmat edýändigi aýratyn buýsandyrýar. Halypanyň ady edebiýat meýdanynda we metbugat sahypalarynda ýarym asyrdan gowrak döwürden bäri sarpalanyp, ezizlenilip, mübäreklenip gelýär. Perwana hyýallara şahyrana-çeper pikirler bilen joşgunly ylham berýän, küýsedýän gözelliklere gaýta-gaýta teşnelik döredýän zamanamyzyň edebi ussady özüni ýurdumyzda 2000-2011-nji ýyllar aralygynda döwürleýin taryhy-jemgyýetçilik gymmatlyklaryň mazmunyny, ýörelgelerini we milli öwüşginlerini giňden açyp görkezmekde öňdebaryjy galamgäriň biri hökmünde tanatdy we bu ugurda häzirki günlerde hem köpleriň hoşallygyna mynasyp bolmagy başarýar. Terjimeçi hökmünde hem halypa ýazyja uly hormat goýulýar. Onuň XX asyryň aýaklarynda belli gazak ýazyjysy, gazak edebiýatynyň görnükli wekili, magtymgulyşynas, XX asyryň gazak edebiýatynda parahatçylygy gorap saklamakda milli mekdebi döreden Oljas Süleýmenowyň ,,Zemin, ynsana baş eg!’’, ermeni şahyry, XX asyr ermeni poeziýasynyň iň uly wekili, terjimeçilik sungatynyň kerwenbaşysy Karlen Muradýan Geworg Eminiň ,,Goşgular’’, çeh ýazyjysy, dramaturgy, harby žurnalisti, degişmeli kyssalaryň, esseleriň ussady Aleksandr Şandor Fridrih Rozenfeld Radonyň ,,Dora lakamyna duwlanyp’’, dünýä edebiýatynda iň köp eser döreden we eserleri dürli dillere terjime edilen beýik ýazyjylaryň biri hasap edilýän, syýahatçy, daniýa edebiýatynda çagalara bagyşlanyp döredilen proza eserleriniň düýbüni tutujy Gans Hristian Anderseniň ,,Ertekiler’’ atly kitaplarynyň türkmen diline terjime eden nusgalary gyzyklylygy, şireliligi, many goýazlygynyň çeperligi, özüneçekijiligi, halklaryň milli ruhlaryna golaý röwüşde berip bilmek ussatlygynyň jemlenmegi kalbyňa şatlyk duýgularyny çaýýýar.
Şahyryň dürli ýyllarda döreden poeziýa eserlerinde, liriki setirlerinde durmuş hakykatyny çeper şöhlelendirmekde ruhlandyryjylyk, terbiýeleýjilik we öwredijilik häsiýetli gymmatlyklar, duýgular äleminiň gözellikleri, nepes edilen nepislikler, seslenmeler we täzelikler milli ruhda köptaraply çeperçilik usullary, tärleri arkaly beýan edilmegi bilen aýratyn tapawutlanýar. Ýazyjynyň döredijilik gazanynda gaýnan proza eserlerinde ilkinjileriň hatarynda watany söýmek, köptaraply zähmet çekmek, halal ýaşamak, ynsap, durnukly ahlak medeniýeti we hünär edebi, ynam, ygrar, agzybirlik, pähimli pikirlenmek, akyl hereketlerini beýan ediji dürdäneleri erjellik bilen öwrenmek, olary asylly endige öwürmäge ymtylmak ýaly mowzuklar dürli çeperçilik akymlaryň süýji, dury bulaklary, edebi keşpleriň häsiýet ugurlary arkaly giňden çeper dabaralandyrylýar. Ussadyň eserleriniň kompozision gurluşy halky häsiýetdäki, stilistik öwüşginleri täsirli we ötgürli meňzetmeler bilen şöhlelendirilýändigi, çeper wakalaryň ynandyryjylygy, ýazuw sözleýişiniň kämilligi, žanr görnüşlere baýlygy, gahrymanlarynyň hereketleriniň köplügi, işjeňligi, diliniň sadalagy, tematik ýaýrawynyň giňligi, mazmun hiliniň täzeçilligi, labyzlylygy, hadysalary bolup geçýän wagty boýunça yzgiderli görkezmekde epizotlaryň ýatda galyjylygy ýaly alamatlar bilen özüne çekýär. XXI asyr türkmen milli dramaturgiýasynyň ösmeginde Orazguly Annaýewiň hyzmatlary uludyr. Onuň ,,Şapak’’, ,,Halas ediň!’’, ,,Gabanjaň gelin’’ atly pýesalary Türkmenistanyň Alp Arslan adyndaky milli drama teatrynda birnäçe ýyldan bäri sahnalaşdyrylyp tomaşaçylara görkezilip gelinmeginiň özi hem ussadyň halypalyk mekdebiniň uludygyny aýdyň dabaralandyrýar. Halypanyň çeperçilik ussahanasynda timarlanan, taraşlanan dürli ýyllarda dürli neşirýatlarda dürli dillerde çap edilen ,,Synag’’, ,,Dymyşlyk pursaty’’, ,,Girdap’’, ,,Bagtymyň gözbaşy’’, ,,Öz-özüm bilen ikiçäk’’, ,,Ertire çenli’’, ,,Gijigen söýgi’’, ,,Atamyň nesihatlary’’, ,,Kerwensaraý’’, ,,Ýaşlar zarpçy gurluşyklarynda’’, ,,Испытание’’, ,,Добрый день’’, ,,Отпечаток сердца’’, ,,Žaksy kün’’, ,,Звезды земли’’ atly kitaplary müňlerçe okyjylar tarapyndan gyzgyn garşylandy. Ýazyjynyň ,,Miras” romanynda oba durmuşy, gözelligi, zähmet adamsynyň berdaşly gollaryndan kemal tapýan gymmatlyklaryň, ,,Girdap’’ powestinde zenan mertebesini, gözelligini, ahlagyny, söýgüsini gorap saklamak, ezizlemek baradaky ykballara söýündiriji melhem berýän duýgularyň, ,,Toprak”, ,, Dilber”, ,,Suwuň tagamy”, ,,Kesele kesel” ýaly hekaýalarynda watanyň her daban ýeriniň mukaddesligi, bedew atlaryň ýyndam, wepaly, syrdaş häsiýetleri, her damjasy altyna deňelýän suwuň gymmaty, tygşytlylygy, mertebesi, ynsanperwerlik, dertlä hemaýat bermek, ony goldamak hakyndaky wakalaryň giňden, ynanadyryjylykly, täsin, gyzykly çeper çözgütleriň, öwrümleriň üsti bilen suratlandyrylmagy ähli döwürler üçin ähmiýetlidir.
Gündogaryň beýik akyldary we nusgawy şahyry Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygynyň belleniljek şanly toýy barha golaýlap gelýär. Akyldar Magtymguly Pyragynyň medeni gymmatlyklarymyzda orun alan edebi keşbi ýaşlarda ruhybelentlige, ylhama, netijesi ýokary pikirlenme ukyplary bilen sazlaşýan döredijilik başarnyklaryna imrindirýär. Milli edebiýatymyzda soňky ýüz ýylda dana atamyz Magtymguly Pyragynyň edebi keşbiniň proza žanrynda işlenilişi boýunça köpsanly gymmatlyklar, tejribeler, keşpler ulgamynyň altyn halkasy kemala geldi we toplanyldy Bu ugurda B Kerbabaýewiň, B Seýtäkowyň, G Kulyýew, T Taganow, Ö Nepesow, N Baýramow, G Gurbansähedow, O Ýagmyrow, S Annasähedow, N Saryhanow, T Jumageldiýew, Ý Mämediýew, P Skosyrýew ýaly ussatlar has-da öňe saýlandylar. Bu meseledäki sanawyň tapgyrynda Orazguly Annaýewiň adyny hem buýsanç bilen agzamak bolar. Ýazyjynyň ,,Jydalyk jebri’’ powestinde halky hossar edinen Magtymguly Pyragynyň ýaşynyň, ömrüniň belli bir döwründäki zehin üşügini, düşbüligini, halk durmuşynyň taryhy pursatlaryny açyp görkezýän, çeper şahsyýetini giňden suratlandyrýan şahyrana pursatlar, ykbal we ömür kyssalaryndaky täze çeperçilik çözgütleri okyjynyň duýgularyny has-da hyjuwlandyrýar. Eserde şygyr senedini hökümdarlykdan ýokarda goýan Magtymgulynyň zergärçilik ussahanasynyň, syýahatçylyk saparlarynyň, günüň wagt aralyklaryny aňladýan menzilleriň, milli egin-eşikleriň, halk dessurlarynyň, Döwletmämmet Azadynyň, Gökleň serdaryň, Öwezberdi şyhyň, Meňliniň, Hojam aganyň, Oraz onbegi, Nedir şanyň . . . . . keşbini, jebisligiň güýjini, söýginiň, enäniň, watanyň mukaddesligini, maşgala abadançylygyny, milletiň asudalyga azatlyga, erkinlige bolan ymtylyşyny, halklaryň dostlugyny, gahrymanlaryň gepleşik diline, lezzet beriji tebygatyň dürli künjeklerine mahsus häsiýetleri beýan edişi örän tolgundyryjylygy, ýatda galyjylygy, akgynlylygy bilen tapawutlanýar. Döwrüň sesine ýürek sesini goşup bilýän zehinli söz ussadynyň häzirki zaman türkmen edebiýatynda durmuş lirikasynyň örüsini giňeltmekde, milli däp-dessurlarymyzyň çeper edebiýatdaky nusgalaryny, kyssa we poeziýa eserleriniň ussatlyk tejribelerini, halypalaryň terjimehallary we döredijiligi, metbugat hem sanly žurnalistikanyň aýratynlyklary, žanrlary, olardan baş çykarmagyň ýollary, edebi-döredijilik şahsyýetleriň, terjimeçileriň nusgalyk, göreldeli ömürleri, durmuşy baradaky ýatlamalary, esseleri wagyz etmekde uly işleri alyp barýan ýazyjy Orazguly Annaýewiň hyzmatlarynyň ykrar ediliş derejesini dürli dillerde dürli ýyllarda dürli sebitlerde neşir edilen ýygyndylaryň onlarçasynda hem görmek bolýar. Şahyryň poeziýasynda oba durmuşynyň, tebygat peýzažynyň, watan, ene, çörek, söz mukaddesliginiň sarpasy has belentden heýjana salýan duýguly mukamlar bilen ýaňlanýar. Halypanyň dürli ýyllarda edebi ösüşleriň, taryhy-jemgyýetçilik durmuşyň, milli medeniýetiň hazynalary we dünýäniň çeperçilik gymmatlyklary, türkmen halkynyň täze medeni mirasynyny öwrenmek, täze nusgalaryny döretmek, geçmişiň ýazuwly ýadygärliklerini gaýtadan dikeltmek, aýawly saklamak, ösdürmek we peýdalanmak çygryndaky jemgyýetçilik gatnaşyklary barada ýazan makalalaryň ýüzden gowragy okuw jaýlarynda ylmy gollanmalar hökmünde giňden peýdalanylýar. Perwana hyýallary hyjuwlandyryp köňül atlaryny deň gopduryp, hemmeleiň söýgüsini gazanan ýazyjy berkarar döwletimiziň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurtda amala aşyrylýan giň gerimli maksatnamalary, gazanylýan uly üstünlikleri, medeniýet, sungat we döredijilik ugurlarynda täze, döwrebap eserleri döretmekde bitiren hyzmatlary, eziz Diýarymyzda üstünlikli durmuşa geçirilýän taryhy özgertmeleri, mähriban halkymyzyň bagtyýar durmuşyny, milli gymmatlyklarymyzy, watansöýüjilik, agzybirlik, halallyk, ynsanperwerlik ýaly ýol-ýörelgelerimizi ösdürmäge goşan goşandy üçin 2010-njy ýylda Türkmenistanyň Prezidentiniň ,,Türkmeniň Altyn asyry’’ atly bäsleşiginiň ýeňijisi diýilip yglan edildi. Garaşsyzlyk taglymaty şahyryň ykbalyna täze sahypa, şöhratly ýeňişler, islegleriň we gyzyklanmalaryň mertebeli, hormatly, şowly ,,işiklerini’ açdy. Türkmenistanyň Garaşsyzlygyny we özygtyýarlylygyny pugtalandyrmakda, ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny artdyrmakda, medeniýet we beýleki pudaklaryny ösdürmek boýunça döwlet maksatnamalaryny durmuşa geçirmekde gazanylýan üstünlikleri çeper wasp etmekdäki alyp baran köptaraply, önjeýli döwlet, umumyhalk bähbitli we jemgyýetçilik işleri hem-de Garaşsyz döwletimiziň we mähriban halkymyzyň öňünde bitiren hyzmatlary, köp ýyllaryň dowamynda çeken yhlasly we göreldeli zähmeti nazara alnyp hökümetimiz tarapyndan halypa 2012-nji ýylda ,,Türkmenistanyň at gazanan žurnalisti’’, 2013-nji ýylda ,,Türkmenistanyň halk ýazyjysy’’, Türkmenistanyň ,,Hormatly il ýaşulysy” diýen hormatly atlar dakyldy, 2014-nji ýylda bolsa Türkmenistanyň ,,Magtymguly Pyragy’’ medalyna mynasyp boldy, Maksim Gorkiý, Nikolaý Ostrowskiý adyndaky halkara edebi baýraklary bilen hem sylaglandy. Edebi girdabyň muşakgatlaryny gerdeninde merdemsi göterip ýören ussadymyz dürli ýyllarda Russiýa Federasiýasy, Amerikanyň Birleşen Ştatlary, Birleşen Arap Emirlikleri, Hindistan Respublikasy, Türkiýe Respublikasy, Ermenistan Respublikasy ýaly onlarça ýurtlarda syýahat saparlarynda bolmagy onuň döredijilik ukyplarynyň artmagyna, gözýetiminiň giňelmegine, dünýägaraýşynyň baýlaşmagyna uly badalga berdi.
,,Altyn asyr:Türkmenistan’’ teleýaýlymynda ýaýlyma berilýän «Bagtyýarlyk ylhamy» atly telegepleşigiň her sanynda eserleri küýsedýän gözelligi teşnelik bilen gadyrly gandyrýan Orazguly Annaýewiň türkmen edebiýatyny dünýä ýüzüne giňden wagyz etmekde we ýaşlara milli edebiýatyň syrly, gözel, jadyly senedi barada berýän ussatlyk sapaklary, halypa-şägirtlik öwütleri il içinden täze, zehinli, ýaş nowjuwan nesillleriň täze tapgyrynyň kemala gelmeginde uly ähmiýeti bar diýsek hakykatdan daş duşdügimiz bolmaz. Edebi sähralarda ýarym asyrdan gowrak döwrüň içinde ýaşy üç asyry gäden Gündogaryň beýik akyldary we nusgawy şahyry Magtymguly Pyragynyň şöhratly ykbalyna, Hormatly Prezidentimiziň, Arkadagly Gahryman Serdarymyza, Türkmen halkynyň milli Lideri, Gahryman Arkadagymyza, Aziýanyň merjen şäheri Aşgabat, yklymyň kalby Arkadag şäherine, watan mertebesine, milli baýlyklara, yşky älemlere we halky kyssalara degişli täze çeperçilik çözgütleri, terjime sungatyny we köpsanly şygyrýet bossanynyň desselerini döretmek başlangyjynyň sanawynda ilkinji ornunyň mertebeli basgançagy zamananyň çeper söz senediniň ussady, döwrümiziň parlak edebi ýyldyzy Orazguly Annaýewiň ady bilen berk baglanyşyklydyr. Halypanyň ýarym asyra golaý mundan ozal edebi ýazgylarynda öňdengörüjilik bilen bellän ,,….. Her sözüň güýji ýüzlerçe gylyjyň güýjünden gudratlydyr. Ganat germek üçin göterilen göwün gerek. Bir gün bir gerçek dörär, uly ile baş bolar. Halk arzuwyna amal eder’’ – diýen sözleri bu günki gün durmuş hakykaryna öwrüldi. Berkarar döwletimizň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Hormatly Prezidentimiziň, Arkadagly Serdarymyzyň we Gahryman Arkadagymyzyň. Milli Liderimiziň parasatly ýolbaşçylygynda watanymyzda abadançylyk, rowaçlyk höküm sürýär. Hyzmatyň halk tarapyndan söýülse, alkyşlansa we ykrar edilse her bir galamgär, döredijilik we zähmet adamsy üçin uly mertebe, bagt. Şu üstünligiň täze tapgyrlarynyň halypanyň geljekki ykbalyna hem ýaran bolmagyny arzuw edýäris!
Dädebaý Pälwanow,
Görogly etrap häkimliginiň hünärmeni.