TEHNOLOGIÝA

Antarktidada täsin açyş

60 million höwürtgäni öz içine alýan dünýädäki iň uly balyk köpeltmek koloniýasy Antarktidanyň buz bilen örtülen Weddell deňzinde tapyldy. Maltanyň ululygyny öz içine alýan özboluşly we ozal näbelli ekosistema ýüze çykdy. Bu açyş, ähli ylmy ösüşlere garamazdan, ummanyň çuňlugy hakda az bilinýändigini görkezýär. Şeýle-de bolsa, hünärmenler bu sebiti goralýan ýer diýip yglan etmäge çagyrdylar.

Şeýle hem, dünýädäki iň ulusy diýlip hasaplanylýan balyk koloniýasy bu ýerde aç-açan kellesi we açyk gany bolan buz balyklary (Neopagetopsis ionah) ýerleşýär. Buz balygy gyzyl gan öýjükleri bolmadyk ýeke-täk oňurgaly haýwan hökmünde bellidir.

Alymlar buz balygynyň şeýle pes temperaturada ýaşamagy üçin buz kristallarynyň aç-açan ganynda ösmeginiň öňüni alýan antifriz belogyny döredendiklerini düşündirdiler.

Beýleki tarapdan, koloniýa 2021-nji ýylyň fewralynda gäminiň ýarym kilometri töweregi deňiz düýbüni gözden geçirýän nemes polýar gözleg gämisi Polarstern tarapyndan tötänleýin tapyldy. Adaty maglumat ýygnamak wezipesini ýerine ýetirýän gämi, deňziň aşagyndaky suratlary yzygiderli ýazga alýan gäminiň arka tarapyna awtoulag ölçegli kamera ulgamy bilen enjamlaşdyryldy.

Beýleki tarapdan, koloniýa 2021-nji ýylyň fewralynda gäminiň ýarym kilometri töweregi deňiz düýbüni gözden geçirýän nemes polýar gözleg gämisi Polarstern tarapyndan tötänleýin tapyldy. Adaty maglumat ýygnamak wezipesini ýerine ýetirýän gämi, deňziň aşagyndaky suratlary we suratlary yzygiderli ýazga alýan gäminiň arka tarapyna awtoulag ölçegli kamera ulgamy bilen enjamlaşdyryldy.

“Current Biology” ylmy žurnalynda çap edilen gözlegiň awtory, Alfred Wegener institutynyň gözlegçisi Autun Purser: “Dört sagat aýlanyp ýörkäm balyk höwürtgesini tapdyk. 15 ýylda okeanograf hökmünde hiç haçan görmedim. Öň şuňa meňzeş bir zady görüpdim. Surata düşürenimden we suwa düşenimden soň, bu balygy tapdym. Kenarýaka hünärmenlerine bu barada e-poçta iberdik. Hawa, bu jandarlar gaty üýtgeşik.” diýdiler. Beýleki tarapdan, ýene dört kamera çümdürilmegi, köpelýän koloniýanyň ajaýyp ululygyny we ajaýyp birmeňzeş tebigatyny açdy.

Balyklary öwrenýän Oregon uniwersitetiniň biologiýa professory Jon Postletwaýt: “Bu hakykatdanam geň galdyryjy açyş. Şeýle-de bu gaty möhüm. Biomassanyň derejesi, iň bolmanda maňa garaşylmadyk zat. Balyk derejesi çökündileriň infrastrukturasyny üýtgetmek, dürli jandarlary goldamak üçin iýmit webini diwersifikasiýa edýän durmuş usulydyr” diýdi.

Gözlegçiler bu koloniýanyň meýdany 240 inedördül kilometrden gowrakdygyny aýtdy. Orta hasap bilen, koloniýada her üç inedördül metrde bir höwürtge bilen 60 million töweregi işjeň höwürtgäniň bardygyny çaklaýarlar.

Deň aralykdaky höwürtgeleriň hersiniň çuňlugynyň takmynan 15 santimetr we diametri 75 santimetr bolup, ortaça 1735 ýumurtga barlygy syn edildi. Şeýle hem, höwürtgeleriniň köpüsinde ulularyň balyklary tarapyndan goralýandygy, käbir höwürtgelerinde diňe ýumurtga bardygy, beýlekileri ulanylmaýandygy bellenildi.

 

Türkmenabat-Moskwa ugry boýunça nobatdaky gatnaw

 

Ýene-de okaň

Türkmenistanda Eýranyň aragatnaşyk ministriniň orunbasary bilen duşuşdy

USAID-iň YDA taslamasy “TechYouth Bootcamp” maksatnamasynyň çäklerinde hyzmatdaşlyga çagyrýar

Ata Watan Eserleri

«Türkmentel-2024»: maglumat tehnologiýalary üçin täze mümkinçilikler açýar

Ata Watan Eserleri

“Nvidia” – dünýäniň iň gymmatly brendi

Aşgabatda 17-nji gezek “Türkmentel-2024” atly halkara sergi geçiriler

“TikTok”-yň esaslandyryjysy Hytaýyň iň baý adamy boldy