Gyzyl, sary, ýaşyl, ak, mawy, melewşe reňkleri özünde jemleýän al-elwan güller diňe bir hoşboý yslary bilen däl, eýsem, göze ýakymly reňkleri bilen hem bagtyýar göwünlere süýji arzuwlary, ruhubelentligi bagyşlaýar. Güller goja zeminiň, bagtyýar günlerimiziň, toý-baýramlarymyzyň bezegi.
Olaryň ählisi adamlaryň göwnüni göterip, şatlygyna şatlyk goşýar. Şonuň üçinem, toý-baýramlarda adamlar bir-birine owadan gülleri sowgat berýärler. “Göz görmekden doýmaz, adam — bilmekden” diýlişi ýaly, gül hem adama berlen eşretleriň biri. Ol diňe bir tebigatymyzy bezemek bilen çäklenmän, eýsem, ruhy dünýämizi hem baýlaşdyrýar.
Güller – ömrüniň ähli döwürlerinde adama ýoldaş tebigatyň ajaýyp döredijiligidir. Dürli gülleriň dürli nyşanlary bar, söýgi, wepalylyk, dostluk we hormat. Bägül, sakura, orhideýa, kannes, ajaýyp disentra, lotus, çigildem, lilliýa, kalla ýaly güller iň owadan we ajaýyp güller hasaplanýar.
Açyk asmanyň astyndaky baglarda hem-de öý şertlerinde ösdürilip ýetişdirilýän bägülleriň örän köp görnüşi bar. Ýakymly ysy bolandygy üçin bägülüň gül ýapraklary kosmetika we azyk senagatynda giňden peýdalanylýar. Bägülüň gül ýapraklaryndan şerbet, mürepbe taýýarlanýar. Owadan gülli bolmagy üçin köp ideg talap edýä bägülüň artykmaç şahalaryny, saralan ýapraklaryny wagtly-wagtynda kesip durýarlar. Bu güller güýz paslynda has owadan görünýär. Idegi ýeten bägül güýzüň sergin günlerinde öz owadan güllerini eçilýär.
- Gijelerine güller öz köpeliş organlaryny sowuk howadan we çygdan goramak üçin ýapylýarlar
- Ýer togalagynyň iň kiçijik gülü, diametri bary-ýogy 1 mm ýetýän rýaska maşgalasyna degişli güllerdir.
- Iň uly gül tropiki ýurtlarda ösýän Raffleziýa Arnolddyr. Gülüň diametri 1 kg, agramy 8 kg.
- Arylaryň ultramelewşe şöhlesinde görüp bilýändigi sebäpli gülleri nektar bilen we aňsatlyk bilen tapawutlandyryp bilerler.
- Jümjüme nektaryny ýagyşdan goramak üçin hemişe aşak seredýärler.
- Ýer togalagynyň iň uly suw liliýasy – Wiktoriýa Amazonkasydyr, diametri 2 m-den geçip biler. Bu ullakan gül 30 kg-dan gowrak agramy çydap bilýär.
- Soňky gözlegler gülleriň adamlara başgaça täsir edýändigini görkezdi. Bularyň hemmesi bir ýa-da başga biriniň olara nähili garamagyna baglydyr.
- Dünýäniň iň gymmat güli altyn orhideýadyr.
- Dünýäniň iň uzyn güli amorfofallusdyr. Ol Indoneziýanyň territoriýasynda ösýär. Onuň beýikligi 3 metre ýetýär we gülüň ýapragynyň ini 1 metre barabardyr.
Alyşir Baýramow,
S.A.Nyýazow adyndaky TOHU-nyň talyby.