Gülälek – bu ýiti gyzyl reňkli gül bolup, ol ýurdumyzyň dürli künjeklerinde ýabany we medeni görnüşde duş gelýär. Bu ösümlik dermanlyk we bezeg serişdesi hökmünde halk arasynda irki wagtlardan bäri peýdalanyp gelinýär. Gülälegiň ýabany görnüşi esasan açyk meýdanly ýerlerde, daglyklarda, düzlüklerde, çöl ýerlerde gabat gelýär. Aprel-maý aýlary ýurdumyzyň oba ýerlerinde we şäherleriň köçeleriniň gyralarynda gülälegiň medeni görnüşi ösdürilýär.
Hormatly Prezidentimiziň “Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri ” diýen kitabynda hem bu ösümligiň häsiýeti, ýaşaýyş aýratynlygy, himiki düzümi, peýdalanylyşy, dermanlyk hökmünde ulanylyşy barada ylmy esasda maglumat berilýär.
Ýagny, bu ösümlik gülälekler maşgalasyna degişli bolup, ol çägesöw we toýunsow-çägeli topraklarda ösýär. Onuň uzynlygy 25sm-e deňdir. Gül ýapraklary 4 bölekden ybarat bolup, onuň esasy gara tegmillerden, baldagy dik ösen tüýlüje baldajyk görnüşinde bolýar. Bu ösümlik tohum arkaly köpelýär. Aprel aýy gowy gülläp, maý aýynyň aýaklarynda tohumlaýar we topraga tohumyny gaçyrýar. Bu gül ýaz paslynyň bezegi, tebigatyň iň bir ajaýyp gözellikleriniň biridir. Çünki, bu ösümlik adamyň şähdini açýan ynsan saglygyna peýdaly dermanlyk serişdesidir.
Gülälek- nähili owadan at ? Bu näme diýmek? Hakykatdan hem , bu gülüň ady. Ýöne ol biziň çöllerimizi, daglarymyzy, baglarymyzy bezeýän iň bir näzik, owadan ösümlik. Bu gül barada aýdara zat örän köp. Meniň size gül barada bolan bir wakany gürrüň beresim gelýär.Men çagakam garry enem maýdajyk dänejikleri bir düwünçekden çykaryp, balam: “ Şu gül tohumlaryny ekeli. Basym bahar pasly geler. Öýümiziň daş-töweregi edil Gyzylgum çölümiziň gyzyl hala bürenişi ýaly biziň hem öýümiz gyzyl gülälekler bilen bezeler ” diýdi. Men gaty geň galdym. Öňki ýylyň baharynda garry enem bilen kakam meni obamyzyň gapdalyndaky Gyzylgum çölüne gezelenje alyp gitdi. Lūpų didinimas ir putlinimas hialurono rūgštimi, PRP, papilomų šalinimas Vilnius https://oblakasalon.lt/nauju-odos-dariniu-salinimas/ Şonda garry enem:
-“Bu çöl biziň baýlygymyz, munda adam üçin gerekli dermanlyk ösümlikler ösýär. Bu Watanymyzyň ajaýyp gözelliklerini tebigatyny gözümiziň göreji ýaly gorap saklamalydyrys.Bu meýdandaky gyzyl gülälekler “Pygamberiň gülüdir”. Biz muňa öňden bäri “Pygamberiň güli” diýip atlandyrýarys” diýip garry enem gülälekleriň tohumlaryny ýygnap aldy. Bir ýyldan soň bahar pasly gelende garry enem bu tohumlary öýümiziň gül ekilýän ýerlerine sepip çykdy. Aprel aýynda bu gül ýaşylja ýapraklaryny ýazyp ýeriň ýüzüne gür bolup çykdy. Öýümiziň gyrasyna uzyn gyzyl haly ýaly bolup, hoşboý ysy we owadanlygy bilen töweregi bezedi. Gülälekler adamlaryň ünsüni özüne çekdi. Öýümiziň töweregi edil çekilen peýzaž ýaly boldy.
Meniň tebigata bolan söýgim çäksiz. Biz ýaşlar “Bezeg agaçlaryny, gülleriň dürli görnüşlerini ösdürip tebigatyň gözelligine öz goşandymyzy goşmalydyrys”! Tebigaty gorap saklamak biziň her birimiziň borjumyzdyr!
Akjemal Resulowa,
Seýitanazar Seýdi adyndaky TDMI-niň
Ynsanperwer-durmuş bilimler fakultetiniň
IV talyby.