Meşhur boksçy, sport dünýäsinde iň beýigi hökmünde tanalýan we ömrüni jynsparazlyga garşy göreşe bagyş eden Muhammet Aly 80 ýaşynda ýatlanýar.1942-nji ýylyň 17-nji ýanwarynda ABŞ-nyň Kentukki ştatynyň Luizwil şäherinde doglan Muhammet Aly Yslam dinini kabul etmezden ozal Kassiý Marsellus Kleý Jr. adyny göterdi. Alynyň orta derejeli afro-amerikan maşgalasynyň 6 çagasynyň biri bolmak bilen, Alynyň boks bilen tanyşlygy ogurlykdan başlandy. 12 ýaşly Muhammet Aly welosiped ogurlanandan soň polisiýa bölümine ýüz tutdy. Polisiýa bölüminde nerwisine gözegçilik etmekde kynçylyk çeken Ala gutulmagy üçin boksa gatnamagy maslahat berildi.
Soňraky 4 ýyl üçin boks tälimçisi Çak Bodak tarapyndan tälim alan Muhammet Aly bu döwürde köp sebitleýin ýaryşlarda “Altyn ellik” gazandy. Aly höwesjeň hökmünde oýnan 100 oýnuň 95-sinde ýeňiş gazandy. Köpler tarapyndan häzirki döwürde iň agyr boks çempiony hasaplanýan Muhammet Aly 1960-njy ýylda geçirilen Rim Olimpiadasynda ýeňil agramly altyn medal gazanyp, hakyky çykyşyna çykdy. Ýeňişden soň deriniň reňki sebäpli restorana gitmäge rugsat berilmändigine gahar eden Aly altyn medalyny Ogaýo derýasyna oklady. Amerikaly boksçy, pensiýa çykanyndan birnäçe ýyl soň, 1996-njy ýylda Atlantada geçirilen oýunlarda, Olimpiýa baýragy bilen ýitiren medalyny gaýtadan aldy.1960-njy ýylyň 29-njy oktýabrynda geçirilen ilkinji professional oýunda Tunni Hunsaker-den üstün çykan Muhammet Aly öz döwrüniň tanymal boksçulary Toni Esperti, Jim Robinson, Donni Fleýman, Alonzo Jonson, Jorj Logan, Willi Besmanoff, Lamar Klark, Dug Jones we Genrini, ýagny öz garşydaşlaryny-da ýeňdi. Professional boks durmuşynyň ilkinji üç ýylynda, Ali “nokaut” bilen halkada oýnan 19 oýnunyň 15-sinde ýeňiş gazandy we çalt ösmegi bilen boks jemgyýetiniň ünsüni özüne çekdi. Bäsleşiklerde gödek sözleri ulanmak bilen garşydaşlaryna psihologiki taýdan basyş etmek bilen meşhur bolan Muhammet Aly, 1964-nji ýylyň 25-nji fewralynda Maýamide şol döwrüň agyr boks çempiony Sonny Liston bilen titul oýnuna çykdy.
Duşuşykdan ozal geçirilen metbugat ýygnagynda “Kebelek ýaly uçýaryn, ary ýaly çakaryn” diýen meşhur jümläni ulanan Alynyň çykyşy, iň halanýan hökmünde görkezilen ABŞ-ly Listona garşy uly tolgunma döretdi.
Listondan soň ýeňiji diýlip yglan edilen Muhammet Aly 7-nji tapgyra çykan zarbalardan soň çykyp bilmedi, şeýlelik bilen 22 ýaşynda ilkinji altyn guşagyna ýetdi. 1965-nji ýylyň maý aýynda geçirilen oýunda Liston bilen oýnan Muhammet Aly, birinji tapgyrda takmynan 2 minutda garşydaşyny derbi-dagyn edip, adyny gorady. Muhammet Alynyň garşydaşyny ýykan zarbasy şeýle bir çaltdy welin, boks taryhyna fantastiki zarba hökmünde girdi. Aly dürli döwürlerde dört gezek öýlenipdir we jemi 9 çagasy bolupdyr. Meşhur boksçynyň durmuşy 2001-nji ýylda Golliwud tarapyndan ekranlaşdyryldy. Meşhur amerikan aktýory Will Smitiň baş keşbi janlandyran “Alynyň” önümçiligi uly täsir galdyrdy.Uzak wagt “Parkinson” keseli bilen göreşen Muhammet Aly 2016-njy ýylyň 3-nji iýunynda Arizona ştatynyň Finiks şäherindäki keselhanada aradan çykdy.