Dokma senagaty Türkmenistanyň milli ykdysadyýetiniň öňdebaryjy pudaklarynyň biridir. Döwlet tarapyndan berilýän ählitaraplaýyn goldaw bilen bu pudak iň depginli ösýänleriň birine öwrüldi. Garaşsyzlyk ýyllarynda täze dokma kärhanalarynyň gurulmagyna we bar bolan kärhanalaryň durkunyň täzelenmegine köp mukdarda maýa goýum gönükdirildi. Häzirki wagtda dokma önümçiligine degişli 70-den gowrak kärhana, şol sanda iri dokma toplumlary, pagta egriji we dokmaçylyk önümçilikleri, tikinçilik fabrikleri, aýakgap fabrikleri, derini we ýüňi ilkilenç gaýtadan işleýän zawodlar hereket edýär.
Bar bolan önümçiliklerde dünýäniň öňdebaryjy öndürijileriniň ýokarytehnologiýaly enjamlary ornaşdyrylandyr. Olar: “Rieter”, “Benninger” (Şweýsariýa), “Trützschler”, “Schlafhorst”, “Zinser”, “Monforst”, “Küsters” (Germaniýa), “Marzoli”, “Mario Crosta”, “Reggiani”, “Arioli”, “Savio” (Italiýa), “Tsudakoma”, “Juki”, “Muratec” (Ýaponiýa), “Picanol” (Belgiýa) we beýlekiler.
Daşary ýurtly kompaniýalar we halkara maliýe edaralary bilen üstünlikli alnyp barylýan hyzmatdaşlyk Türkmenistanyň dokma senagatynyň mundan beýläk ösdürilmegini üpjün edýär. Daşary ýurtly kompaniýalarynyň gatnaşmagynda döwrebap dokma toplumlarynyň köp sanlysy işe girizildi. Bu kärhanalarda halkara hil standartlaryna, menejment we marketing talaplaryna kybap gelýän önümçilikler ýola goýuldy. Pudagyň öňünde goýlan wezipeleri ýerine ýetirmek maksady bilen, iň soňky tehnologiýa enjamlary bilen enjamlaşdyrylan döwrebap dokma toplumlarynyň ikisiniň gurluşygy dowam edýär. Desgalarda egriji, dokmaçylyk, reňk beriji we tikinçilik önümçilikleri ýola goýlar. Çig mal hökmünde ýurdumyzda ekerançylyk meýdanlarynda ýetişdirilen inçe süýümli pagta ulanylar.
Iri göwrümli maýa goýumlar diňe bar bolan kuwwatlyklaryň giňeldilmegine däl-de, eýsem bar bolan kärhanalaryň esasynda ekologiki taýdan arassa önümleri öndürýän täze önümçilikleriň ondan gowragynyň döredilmegine gönükdiriler. Bu kärhanalarda “Spunlace” we “Spunbond” dokalmaýan materiallaryň önümçiligine, şeýle hem zenanlar üçin matalaryň täze görnüşleriniň önümçiligine badalga berildi. Mundan başga-da, bu ýerde sport lybaslar üçin ýokary hilli matalaryň önümçiligi üçin ýörite enjamlar ornaşdyryldy. Düýe we geçi ýüňini gaýtadan işleýän kärhana hem awtomatlaşdyrylan tehnologiýalar bilen enjamlaşdyrylar.
Häzirki wagtda öndürilýän dokma önümleriň 80%-inden gowragy daşary ýurtlara eksport edilýär. Türkmenistanyň dokma senagat önümleriniň esasy sarp edijileri hökmünde Türkiýe, Russiýa, Hytaý, Gazagystan, Ermenistan, Azerbaýjan, Belarus ýaly ýurtlar çykyş edýärler.
Ýurdumyzyň dokma kärhanalary daşary ýurtlarda (Hytaý, Russiýa, Gazagystan, Belarus, Özbegistan, Täjigistan, Koreýa, Türkiýe, Germaniýa) geçirilýän sergilere işjeň gatnaşýarlar. Mundan başga-da, daşary ýurtly hyzmatdaşlar üçin tanyşdyryş saparlary we sergi çäreleri gurnaldy we şol çäreleriň netijesinde goşmaça eksport şertnamalaryna gol çekildi. Dokma önümlerini birža söwdalarynyň, söwda öýleriniň we elektron dükanlarynyň üsti bilen ýerlemek tejribesi ýola goýuldy.
Ýurtda dowam edýän dokma kärhanalaryny döwrebaplaşdyrmak işleri “Türkemnistanda öndürildi” belgili ýokary hilli önümleriň görnüşlerini we möçberini yzygiderli artdyrmaga mümkinçilik berýär.
Öndürilýän önümleriň daşky gurşawyň howpsuzlygyna degişli talaplara laýyk gelmegine aýratyn üns berilýär, muňa ýurdumyzyň senagatynyň däp boýunça tebigy ýerli çig mallara esaslanýan ugry ýardam edýär. Türkmenistanyň dokma senagatynyň öňdebaryjy kärhanalarynyň önümleri halkara derejesinde ykrar edildi we ISO 9001, 9002, ISO 14001 sertifiklatlary, şeýle hem WRAP we OHSAS 18001 standartlaryny aldy.
Döwletýar Şamuradow, TOHU-nyň talyby.
Germaniýa :Diplomy ykrar edilýän ýokary okuw mekdepleri 2022