Belli bolşy ýaly, ýer ýüzündäki adamlaryň diňe 1 göterimi iki eline hem deň derejede erk edip bilýär, köp bölegi saglakaý, belli bir bölegi bolsa çepbekeýdir. Geçirilen barlaglara görä, çepbekeýleriň beýleki adamlara garanyňda has zehinlidigi hem-de gaharjaňdygy ýüze çykaryldy. Alymlaryň aýtmagyna görä, çepbekeýler diňe adamlarda däl-de, eýsem haýwanlaryň arasynda hem duşýar. Esasan hem ak aýylaryň köp bölegi hem-de maýmynlaryň üçden iki bölegi çepbekeýdir. Taryhy ýazgylara görä, gadymy rimliler çep elde ähli erbetlikleriň jemlelendigine ynanypdyrlar. Gadymy wagtda nemes halky bolsa çep elli işçileri işine ökde, ezber hasaplapdyrlar. Ýaponiýada 20-nji asyra çenli çep elli ynsan bilen durmuş gurmaklyk şowsuzlyk hökmünde görlüpdir. Afrika ýurtlarynda bolsa çep el bilen nahar iýmeklik hem gadagan hasaplanyp, hatda çepbekeýleriň aşhana girmegine hem ýol berilmändir.
Wagtyň geçmegi bilen dünýäde çepbekeýleriň sany barha artýar. Häzirki wagtda ýer ýüzünde 500 milliondan gowrak çepbekeýleriň bardygyny maglumatlar görkezýär. Olaryň köpüsi bolsa Günorta ýarym şarda ýerleşýän ýurtlaryň ýaşaýjylarydyr. Meşhur çepbekeýleriň içinde Bill Geýts, Eýnşteýn, Nýuton, L.Tolstoý, A.S.Puşkin, A.Makedonskiý, Napaleon, Ç.Çaplin, Leonardo da Winçi, Mikelanjelo, Ý.Sezar, Mozart, Bethowen, M.Twen, Gýote, Bred Pit, Anjelina Joli, D.Maradona we ş.m bellemek bolar. Geliň, şolaryň käbiri hakda durup geçeliň:
Aleksandr Makedonskiý. Meşhur söweşiji, çep elinde dürli söweş tilsimlerini ýerine ýetirmegi başarypdyr. Ol çepbekeýlerden düzülen 700 adamdan ybarat bolan goşun hem döredipdir.
Leonardo da Winçi. Döwrüniň tanymal suratkeşi hasaplanyp, onuň döreden ajaýyp işleri häzirki wagtda hem köpimize mälimdir. Ol iki elinde-de öz işlerini ussatlyk bilen ýerine ýetirmegi başarypdyr.
Albert Eýnşteýn. Taryhda yz galdyran meşhur fizik, Nobel baýragynyň eýesi, ol aýratyn zehinli bolmak bilen birlikde çep elinde hem ussatlygy bilen belli bolupdyr.
Çarli Çaplin. Ady rowaýata öwrülen ençeme kinofimleriň aktýory, ol hatda skripka saz guralyny hem çep elinde ezberlik bilen çalmagy başarypdyr.
Bill Geýts. Tanymal amerikan işewüri, Mikrosoft-yň esaslandyryjysy we dünýäniň iň baý adamlarynyň biri. Windows operasion ulgamyny döredeninde hem ýörite çep el üçin kompýuter syçanjygyny üýtgedip bilmek mümkinçiligini üpjün etdi.
Anjelina Joli. Dünýäde özüniň ynsanperwer goldawdyr-hemaýatlary bilen meşhur bolan ussat aktrisa, çepbekeýligi sebäpli ençeme kinofilmlerde ýerine ýetirýän keşpleri üçin ýörite ýarag ýasaldy.
D.Maradona. Argentinaly meşhur futbolçy, ol futbol karýerasynda 345 pökgi geçirmek bilen, şolaryň bary-ýogy üçüsini sag aýagy bilen geçirilendir.
Umuman aýdylanda, özboluşly ukyp-başarnyga eýe bolan çepbekeýler durmuşyň ähli gatlagynda, ähli pudagynda aýratyn zehindir-üşügi bilen haýran galdyrýarlar. Şular bilen baglylykda, her ýylyň 13-nji awgustynda Bütindünýä çepbekeýleriň güni 1992-nji ýyldan bäri bellenilip gelinýär.
Aýşat Allaberdiýewa,
Türkmen oba hojalyk institutynyň talyby