Türkmenistan ile Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı ortaklaşa ülkenin ticari potansiyelinin arttırılmasına yönelik bir proje geliştirdi. Bu projede, Türkmenistan’ı temsilen Ticaret ve Dış Ekonomik İlişkiler Bakanlığı katıldı. Bu proje, 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündem’inin uygulanmasına ilişkin temel faaliyetleri özetleyen 2016-2020 Birleşmiş Milletler ile İşbirliği Çerçevesine uygun olarak hazırlanmıştır.
Türkmenistan’da Şubat ayında 2019-2025 Sosyo-Ekonomik Kalkınma Programı kabul edildi. Bu stratejik belgenin kabul edilmesiyle, ulusal ekonominin modernizasyonu ve çeşitlendirilmesi, ülkenin sanayileşmesinin hızlandırılması, finansal sistemin güçlendirilmesi, piyasa ilişkilerinin ve özel sektörün geliştirilmesi dahil olmak üzere, ülke ekonomisinin rekabet edebilirliğini ve ihracat potansiyelini arttırmayı amaçlayan çok düzeyli reformların hayata geçirilmesi için yeni bir dönem başladı.
Bu Program kapsamında yatırımların büyük bir çoğunluğu üretim sektörüne yönlendirilecek. Yeni işletmeler ve yeni iş alanları oluşturulacak. Bu bağlamda, ülkede ürün üretimi arttırılarak, bunların yurtdışı pazarlarına ulaştırılması sağlanmaktadır.
Ocak-Şubat aylarında Türkmen ürünlerinin ihracatı yüzde 20,7 oranda arttı. Dünyanın 83 ülkesi ile dış ticari münasebetler geliştirilmektedir ve bu alandaki önemli ortakların arasında Çin, Türkiye, İtalya, Afganistan, BAE ve diğer ülkeler yer almaktadır.
Son dönemde modern sanayi kuruluşları, doğal kaynakları işleyen petrokimya, gazkimya ve kimya sanayi sektöründe dev yatırımlara imza atılmaktadır. Geçen sene Balkan vilayetinde Garabogaz üre ve amonyak fabrikası hizmete açıldı. Türk Gap İnşaat ve Japon Mitsubishi Corporation şirketlerinin ortaklaşa yaptığı bu proje sayesinde ülkede gübre üretiminin proje kapasitesi 2 milyon tona ulaştı. Daha önce Mari şehrinde böyle bir fabrika inşa edilmişti.
Türkmenkimya Devlet Kurumu’na ait Türkmenabat kimya tesisi yılda 225 bin ton fosfatlı gübreler ve 500 bin ton sülfürik asit üretimine odaklandı. Yakın gelecekte bu tesiste 300 bin ton konsantre fosfatlı gübreler üreten yeni bir ünite inşa edilecek.
Türkmenbaşı Petrol Rafineri ve Seydi Petrol Rafinerisi’nde yüksek oktanlı benzin üretimi için yeni tesisler devreye alındı. Ek olarak Türkmenbaşı Petrol Rafinerisi’nde 10, 20 ve 30 mikron kalınlığında basit ve üç katmanlı bir film olan çift eksenli yönelimli bir polipropilen filmin (BOPP) üretimine de başlandı.
Bunun yanı sıra Hazar’ın kıyısında dev Kıyanlı polimer tesisi hizmete açıldı. Ahal vilayetinde doğalgazdan benzin üreten tesisin inşasında son aşamaya gelindi. Bu tesis, 1 milyar 782 milyon metreküp doğalgaz işlenerek, 600 bin ton Euro 5 standardında A-92 marka benzin üretilecek.
Ülkenin sanayi sektörünün çeşitlendirilmesi kapsamında yerli hammadde kaynaklı çimento üretimi arttırılmıştır. Geçen sene hizmete açılan Cam ve Cam ürünleri fabrikası yabancı dövizde istikrarlı kar eden bir tesis oldu. 2019 yılının 2 ayında 1,335 milyon dolarlık gelir elde edildi.
Türkmenistan’daki tekstil sektörünün fabrikalarındaki ürünler de dünya pazarında büyük rağbet görmektedir. Halıcılık sektörü geliştirilmektedir. Halı ve halı ürünleri dünya pazarına ulaştırılmaktadır. Bu alanda Almanya, İtalya, İngiltere, Yunanistan, Fransa ve çok sayıda ülkeler ile işbirliği yapılmaktadır.
Son dönemde tarım ürünleri ülkenin ihracat potansiyeli içindeki payını artırmaktadır. Ülkenin bütün vilayetlerinde dev hayvancılık ve kümes hayvancılık tesisleri inşa edilmektedir. Bu tesisler ülkede et ve et ürünleri, süt ve süt ürünlerinin üretiminin artmasına imkan sağladı. Bunun yanı sıra ülkede seracılık yaygınlaştı. Artık pazarlarda yeni sebzelerin satışı arttı. Tarım üreticilerine devlet tarafından sağlanan destek sonucunda bu ürünlerin ithalatı azaldı.
Ülkede özel sektör de ihracat potansiyelini arttırmaktadır. 2019 yılının ilk çeyreğinde Türkmenistan Sanayiciler ve Girişimciler Birliği sanayi üretimi yüzde 13,1, tarım ve gıda ürünleri üretimi yüzde 5,8 oranında arttı.
2019 yılının son iki ayında, çimento ihracatı 14.6 kat, tekstil malzemelerinin – yüzde 31.2, ham ipek – yüzde 53.9, halı ve kilim – 6,6 oranında artarken, iyot ihracatı yüzde 13,8, un şekerleme yüzde 11,6, sebze ve meyve işleme ürünleri yüzde 47,3 oranında artmıştır.
Türkmenistan Devlet Emtia ve Hammadde Borsası’nda sıvılaştırılmış gaz, benzin, hidro-işlenmiş dizel yakıt, havacılık, teknik ve aydınlatma gazyağı, ağır vakumlu gaz yağı, temel teknik yağlar, yol bitümü, polipropilen, teknik kükürt, pamuk ipliği, havlu kumaşı, pamuk tiftiği, tekstil, triko ve dikiş ürünler büyük rağbet görmektedir.
Ocak-Mart 2019 tarihleri arasında Türkmenistan Borsası’nda 490 milyon dolar ve 91 milyon manat tutarında 437 ihracat sözleşmesi imzalandı. İngiltere, Rusya, Almanya, BAE, Türkiye, İsviçre, Estonya, Çin, Kırgızistan, Kazakistan, Afganistan, Özbekistan, Tacikistan, İrlanda, Belarus, Ermenistan, Kanada, Pakistan, Ukrayna, Sırbistan, Romanya, Malta gibi ülkelerden gelen girişimciler mal satın aldı.