GENEL

Gut Hakda Bilim :Ilkinji setirler

REHIMDARLARYÑ RAHMANY BEÝIK ALLANYÑ ADY BILEN

 

[1] Alham, şükür, minnet we tükeniksiz öwgüleriň bary kimiňkidir diýip sorasaňyz, ol eziz we jelil bolan Taňrynyňkydyr. [2] Ägirtligiň, ululygyň hakyky eýesi Taňrydyr. Ol bar zady tükel bolan gudraty güýçli patyşadyr. Ýeri, asmany ýaradan, ähli [3] janly-jandarlara yrsgalyny berenem Taňrydyr. Ol nämäni dileg etse, şol hem hasyl bolýandyr, haýsy zat hakynda arzuw etse, onuň hötdesinden gelýändir [4]. Ýefalüllahü ma ýesa we ýahkümü ma ýürid.  Ýene tükeniksiz salam we hormat [5] ilhalar pygamberleriň naýbaşy bolan, külli musulmanlaryň uly wekili Muhammet [6] Mustafa hem-de onuň eziz we gadyrdan egindeşleridir çarýarlaryna bolsun[7]. Rizwanullahi aleýhim ejmain. Bu kitap örän gadyr-gymmatly we tapdyrgysyz bir kitapdyr. Çin [8] hökümdarlarynyň tymsallary bilen bezelendir, maçyn ulemalarynyň şygyrlary [9] bilen saplanyp, eýi ýetirilendir. Bu kitaby okan we onuň beýitlerini diňleýänlere aýdyp [10] bereniň gadyr-gymmaty bu kitapdan has-da ýagşydyr. Çyn-maçyn alymlary we häkimleriniň [11] hemmesi muňa gatnaşyp, ony doly goldapdyrlar. Maşryk welaýatynda, külli Türküstan [12] illerinde Bugra Han dilinde, türkmen sözleýşinde bu kitapdan ýagşyrak heniz [13] başga bir kitap  ýazylmandy. Bu kitap haýsy patyşanyň ýa-da yklymdyr diýaryň [14] ynsanlarynyň eline düşse, labyzlylygy, ajaýyplylygy we nusga alarlylygydyr görklüligi sebäpli, şol [15] illeriň häkimleridir alymlary muny doly makullap, özlerine mahsus kitap hökmünde kabul edip, her biri özüçe atdyr adalga [16] beripdirler. Çinliler “Edebül-mülk” (“Enisül-memalik”) diýen adalgany beripdirler, maçyn mäliginiň häkimleri [17] “Aýinül- ümera” (“Zinetül-ümera”) diýip atlandyrypdyrlar [18], eýranlylar “Şaname-ýi türki” (“Türkleriň şanamasy”) diýip at goýupdyrlar, ýene birnäçeleri bolsa “Pendname-ýi mülük” (“Mälikleriň pentnamasy) [19] diýipdirler. Turanlylar “Kutadgu-bilig” (“Gut hakda petek”) diýip atlandyrypdyrlar. Bu kitaby ýazan [20] Balasagun şäheriniň ilhalar takwasydyr. Emma ol bu kitabyny Kaşgar [21] ilinde tamamlap, Maşryk mäligi Tabgaç Bugra hanyň huzuryna hödürläpdir [22] we mälik Bugra Han-da oňa hormatdyr sylag edip, “Has Hajyplyk” ylmy derejesini bermekligi mynasyp [23] görüpdir. Şol sebäpli onuň ady we şan-şöhrady Ýusup Uly Has Hajyp hökmünde bütin [24] bütin dünýä ýaýrapdyr. Bu gymmatly kitabyň dört sany uly we möhüm sütün esasynda [25] düýbi tutulypdyr. Biri- adyllyk (gönülik), ikinjisi- döwletlilik (gutlulyk), üçünjisi- akyl (üşüklilik), dördünjisi- kanagat (sabyrlylyk) . Ýene [26] ýazyjy bularyň her birine türkmençe bir at hem goýupdyr. Adyla – Gündogdy diýen at goýup [27],  oňa hanyň, soltanyň ornuny beripdir. Döwlete – Aýdoldy diýen at berip, ony weziriň ornunda [28] goýupdyr. Akyla – Ögdülmiş adyny berip, ony weziriň oglunyň ýerine goýupdyr. [29] Kanagata bolsa Odgurmyş diýen at goýup, ony weziriň ýakyn hossary, golaý garyndaşy edip görkezipdir. [30] Mundan başga-da ýazyjy öz pikirdir garaýyşlaryny sorag-jogap görnüşde orta atyp, ony sözleýji-diňleýji esasynda gepleşik usulynda beýan edipdir. [31] Okyjylaryň göwni açylyp, ýazyjyny hemişe ýagşy dilegde ýatlasynlar diýip.

Ýene-de okaň

Özbekistan Türkmenistan’da iyot üretimine yatırım yapacak

Büyükelçi Mövlamov Pakistan petrol bakanını Türkmenistan’a davet etti

Türkmenistan ile BAE Dışişleri Bakanları Abu Dabi’de buluştu

Türk Devletleri Taşımacılık Dernekleri Birliği OTS-URTA kuruldu

Yapay Zeka: Mahtumkulu Firaki Harvard, Oxford, Cambridge düzeyinde eğitim almış

Türkmenistan’da “Made in Özbekistan” fuarı düzenlendi