Türkmenistan’dan, Tarihi İpek Yolu’na Multimodal Katkısı
Avrasya’nın önemli ülkelerinden olan Türkmenistan, ulaştırma sektöründeki ciddi yatırımları ve bu alandaki küresel işbirliği inisiyatifleri ile Asya ile Avrupa’yı birleştirecek. Ulaştırma sektöründeki dev yatırımları ile bölgenin uluslararası lojistik merkezi olmakta kararlı olan Türkmenistan, dünya ticaretinin can damarı olan ulaştırma sektörünün ağlarının geliştirilmesini devlet politikasının önceliği olarak belirledi.
Ulaştırma Sektöründeki İşbirliği Birleşmiş Milletlere Taşındı
Ülkeler arasındaki ticaretin arttırılması, ürünlerin dünya piyasasına ulaştırılmasında ulaştırma sektörü büyük önem Arz ediyor. Bu nedenle, ülkeler bu sektörün geliştirilmesi ve bu alandaki uluslararası işbirliğinin arttırılması için önemli adımlar atıyor.
Orta Asya’nın merkezinde yer alan Türkmenistan’ın dirayetli lideri Sayın Gurbanguli Berdimuhamedov öncülüğünde hazırlanan ulaştırma sektöründeki inisiyatifler ve çeşitli teklifler dünya topluluğu tarafından büyük destek gördü. Türkmenistan’ın bu teklifleri Orta Asya’yı Hazar, Karadeniz ve Baltık bölgesi, Ortadoğu, Güney ve Güneydoğu Asya bölgeleri ile birleştirecek. Bu geniş yelpazede yeni ulaşım koridorlarının kurulması ve bu alanda uluslararası hukuk zemininin oluşturulması, Birleşmiş Milletler nezdinde görüşülecek.
Türkmenistan Devlet Başkanı Sayın Gurbanguli Berdimuhamedov’un girişimiyle 19 Aralık 2014 yılında BM Genel Kurulu’nda ‘Sürdürülebilir Kalkınma İçin Uluslararası İşbirliği’nde Ulaştırma-Transit Koridorların Önemi’ başlığı altında önemli bir karar alındı. Bu uluslararası kararın hazırlanmasında BM üye 66 devlet destek verdi.
22 Aralık 2015 tarihinde BM Genel Kurulu, Türkmenistan’ın ulaştırma ve transit koridorların oluşturulması yöndeki Kararı’nı kabul etti. 85 ülke bu kararı destekledi. Böylece, BM Genel Kurulu, Türkmenistan’ın ulaştırma konulu girişimleri doğrultusunda iki önemli karara imza attı.
1.Küresel Sürdürülebilir Ulaştırma Konferansı
Türkmenistan’ın ulaştırma sektöründeki uluslararası düzeydeki inisiyatifleri kapsamında ilk defa bir uluslararası konferans gerçekleştirilecek. Ulaştırma sektöründe uluslararası hukuk zemininin oluşturulmasına imkan sağlayacak 1.Küresel Sürdürülebilir Ulaştırma Konferansı 26-27 Kasım 2016 tarihinde Türkmenistan’ın başkenti Aşkabat’ta düzenlenecek. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban ki-Moon’un katılması beklenen zirvede, çok yönlü ulaştırma ve transit koridorların oluşturulmasında bütün ulaştırma alanlarda işbirliğinin tesis edilmesi öngörülüyor.
BM öncülüğünde ulaştırma sektöründe oluşturulacak hukuk altyapısı ile gelecekte çok fonksiyonlu yani multimodal lojistik merkezlerin ve limanların hayata geçirilmesi hedefleniyor. Bu alanda karayolları, demiryolları, deniz yolları ve havayolları en uygun biçimde kullanılacak. Bu bağlamda Türkmenistan’ın Yeni İpek Yoluna farklı bir boyut getirmesi ve her yönüyle canlandırması beklenmektedir.
Geçtiğimiz günlerde 1.Küresel Sürdürülebilir Ulaştırma Konferansı’nın tanıtımı amacıyla başkent Aşkabat’ta Türkmenistan Küresel Medya Forumu düzenlendi.
Medya Forumu’nda, Birleşmiş Milletler Asya ve Pasifik Ekonomik ve Sosyal Komisyonu (ESCAP), Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (UNECE), Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Birliği (IRU), Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) ve Uluslararası Demiryolları İşbirliği Örgütü’nün (OSJD) temsilcileri sunumlar yaptı.
Yaklaşık 30 ülkeden 65 gazetecinin katıldığı medya forumuna, ayrıca 10 uluslararası kuruluş temsilcisi de iştirak etti.
Türkmenistan Ciddi Yatırımlara İmza Atıyor
Tarihi İpek Yolu’nun yeniden canlandırılmasına büyük katkı sağlayan Türkmenistan, ulaştırma alanındaki ciddi yatırımları ile bölgenin lojistik üssü oluyor. Türkmenistan’ın ulaşım-transit sektöründeki demiryolları sektörünün payı büyüktür. Bu alanda uluslararası bir projeye imza atıldı. Kazakistan-Türkmenistan-İran demiryolu, 3 Aralık 2014’de 3 ülke devlet başkanının katılımıyla hizmete açıldı. Orta Asya ülkelerini Basra Körfezi’ne taşıyan bu proje ile Çin’den Avrupa’ya kadar uzanan ticaret koridoru serüveni başladı. Bu proje, Orta Asya ile Avrupa arasındaki ekonomik işbirliğinin canlanmasına katkı sağladı.
900 kilometre uzunluğundaki demiryolu hattının büyük bir kısmı Türkmenistan topraklarından geçiyor. Türkmenistan hükümeti, kendi imkanları ile yan hatlar ile birlikte toplam 825 kilometre demiryol hattı çekti. Bu hattın büyük çoğunluğu Karakum çölünden geçiyor.
10 Şubat 2016 tarihinde bu hattın üzerinden Çin-Kazakistan-Türkmenistan-İran güzergahında ilk tren seferi gerçekleştirildi. Bu güzergah 10 bin kilometre uzunluğunda olup, tren seferi 2 hafta sürdü. Bu güzergah deniz yoluyla azından 25-30 günde geçilebiliyor. Bundan dolayı, Türkmenistan’in öncülüğündeki uluslararası projeler ülkeler açısından hem ekonomik hem de büyük avantaja sahiptir.
2013 yılında temeli atılan Türkmenistan-Afganistan-Tacikistan demiryolu, Türkmenistan’ın uluslararası düzeydeki başka bir önemli projesidir. Bu projede de önemli mesafe katedildi. Yakın bir zamanda hizmete açılacak.
Bunun yanı sıra Türkmenistan yönetimi, kendi çapında birçok demiryol projelerini hayata geçirdi. Orta Asya’nın en büyük nehri olan Amuderya’nın iki ayrı noktasında demiryolu hem-de karayolu köprüsünü kurdu.
Türkmenistan, bunun yanı sıra uluslararası düzeyde bazı yeni tekliflere de öncülük ediyor. Afganistan-Türkmenistan-Azerbaycan-Gürcistan ve Özbekistan-Türkmenistan-İran-Umman ulaşım koridorların kurulması yönünde katılımcı ülkeler arasında görüşmeler devam ediyor.
Türkmenistan’da, deniz ulaşımında da önemli projeler hayat buluyor. Hazar Denizi’nin kıyısındaki Türkmenbaşı kentinde uluslararası deniz limanı inşa ediliyor. Bunun yanı sıra Hazar’da Türkmenistan’ın girişimiyle Ro-Ro seferleri başlatıldı. Türkmen Hükümeti, RO-PAÐ¥ kalitesinde 2 tane dev gemi satın aldı. Bu gemiler ile Hazar’da seferler başlatıldı. Türkmenistan’ın deniz filosunda toplam 16 modern gemi bulunuyor. Bu gemiler ile hem yolcu hem de yük taşımacılığı gerçekleştiriliyor.
Türkmenistan sivil havacılık sektöründe de önemli adımlar attı. Geçtiğimiz günlerde hizmete açılan başkent Aşkabat’taki uluslararası havalimanı bunun parlak göstergesidir. Yılda 17 milyon yolcuya hizmet verecek Aşkabat Uluslararası Havalimanı, uluslararası transit yollar güzergahında hizmet verecek.
Türkmenistan’ın milli sembollerinden laçin kuşundan ve Oğuz Han’dan esinlenerek tasarlanan havalimanı projesi, Türkmenistan son yıllardaki en büyük projelerinden birini teşkil etti. Günümüzün en büyük yolcu kapasiteli Airbus 380 ve Boeing B747-8 uçaklarının iniş ve kalkış yapabileceği 7 bin 840 metre uzunluğunda pist, taksi yolu ve apronlar inşa edildi.
Bunun yanı sıra birkaç yıl önce Hazar’’ın kıyısındaki Türkmenbaşı kentinde de uluslararası havalimanı inşa edilmişti. Günümüzde bu havalimanı, birçok ülkenin havayolları şirketine yakıt ikmal hizmeti veriyor. Türkmenbaşı Uluslararası Havalimanı, Asya ile Avrupa arasında dev yük ve lojistik merkeze dönüştü.
Ayrıca, Türkmenistan’ın diğer vilayet merkezlerindeki havaalanları da yeniden yapılandırıldı. Mevcut havalimanların yerine yenileri yapıldı ve bazıların da inşası devam ediyor.
Türkmenistan Multimodal İpek Yolunu Geliştiriyor
Türkmenistan’ın girişimiyle Multimodal İpek Yolu yeniden canlanıyor. Bir tarafdan karayolu, diğer tarafdan diğer ulaştırma alanlarındaki ciddi çalışmalar bölgede ticaretin arttırılmasına katkı sağladı. Eskiden Çin’den başlayarak, Orta Asya üzerinden Avrupa’ya kadar uzanan İpek yolu kervanı, şimdi karayolu, demiryolu ve hava ulaşımı ile hayat buluyor. Bu sene Çin’den başlayan ve İran’a kadar devam eden 10 bin kilometre uzunluğundaki tren seferi bölgede İpek Yolu’nun multimodal bir şekilde geliştiğinin göstergesidir.