Üstünlik – bu haýsy-da bolsa bir işde gazanylan gowy netije, ýeňiş we şowlulykdyr. Biziň her birimize oýlanmak, pikirlenmek, arzuw etmek we hereketiň netijesinde maksatlarymyza ýetmek mümkinçiligi berlen. Şol sebäpden esasy zatlary belläsim gelýär, ýagny: özüňe bolan ynam, gaýduwsyzlyk, tutanýerlilik, maksada okgunlylyk we sabyr-kanagat .
Özüne ynanan adam gaýduwsyz bolýarmy ýa-da gaýduwsyz adam özüne ynanýarmy? Bu soragyň jogaby möhüm däl, esasy möhüm zat – üstünligiň açary öz elimizde, has dogrusy, özümize bolan ynamymyzda we gaýduwsyzlygymyzda. Bu barada hormatly Prezidentimiziň ,«Älem içre at gezer» romanynyň «Ozal akan ýerden akarmyş aryk» bölüminde Kuwwat pälwan hakyndaky hekaýada-da şeýle diýilýär:
Kuwwat pälwan Anna aganyň atasy Pyhy baýyň özünden uly dogany bolupdyr. Oňa halk arasynda Arslan pälwan hem diýipdirler. Ahaly baglan pälwanyň ady alyslara ýaýrapdyr we güýz günleriniň birinde Hywa tarapdan bir pälwan bil tutuşmak üçin ýörite bu ýerlere gelipdir. Niýetini mälim edenden soň, ilat tutluşyk üçin häzirlik görüp başlapdyr.
Gün guşluga galanda başlanan tutluşyk günortan togtadylypdyr. Ýykan hem, ýykylan hem bolmandyr. Ikinji gündäki tutluşyk ýene netijesiz tamamlanypdyr. Üçünji gün hem göreş öýlänler saklanypdyr we biri ökde, beýleki asgyn diýer ýaly aýanlyk bolman soň, tutluşyk deňme-deň gutardy diýip hasap edipdirler. Bu netijä myhman pälwan razy bolmandyr we bellisini etmän yzyna dolanmajakdygyny aýdypdyr.
Kuwwat pälwan bolan ahwalata düşünmek üçin köp oýlanypdyr .Özüniň myhman pälwandan güýjüniň we emeliniň egsik däldigini, emma şeýle bolsa-da, näme üçin tutluşykda bu zatlaryň netije bermeýänligine düşünjek bolupdyr. Ahyry köp oýlanyp onuň sebäbini tapypdyr. Bolan ahwalata sebäp, onuň içinde dörän gorky bolupdyr. Kuwwat pälwan göreşde ýeňmek üçin ilki bilen öz içiňdäki gorkyny ýeňmelidigine düşünipdir we ony ýeňmegi başarypdyr.
Ertirki gün tutluşyk has gyzykly we dartgynly bolupdyr. Kuwwat pälwanyň bu günki badak atyşynyň , çilşirme salşynyň üýtgeşikdigini diňe bir myhman pälwan däl, eýsem ,tutuş mähelle bilipdir. Ençeme emellerden soň, tutluşyk Kuwwat pälwanyň peýdasyna tamamlanypdyr.
Ýeňiji yglan edilenden soň, myhman pälwan bu günki tutluşygyň öňki tutluşyklara meňzemeýänligini, bu ýerde bir syryň bardygyny we şol syry aýan etmegini Kuwwat pälwandan sorapdyr. Kuwwat pälwan hem, ol syryň öz içki gorkyňy ýeňmekdigini, şol gorky ynsanyň başarnyklaryny görkezmäge päsgelçilik berýändigini myhman pälwana düşündiripdir.
Diýmek, maksatlarymyza ýetmekde ilki öz içimizdäki gorkyny ýeňmegi başarmaly we tutan işimizde gaýduwsyzlyk görkezmeli.
Ynam
Dünýä belli kino aktýory Çarli Çaplin şeýle diýýär: ,«Pilleriň özlerini alyp baryşlaryny halamok, olar näçe uly jandar bolsalar-da, şonça-da diýen edijidirler …»
Agaç önümçiligi senagatynda tanymal bolan bir kärhananyň eýesi Hindistandaky ady belli piller saklanýan fermada üýtgeşik bir waka gabat geldi. Pilleriň uludan kiçi hemmesi arka aýagyna daňylan, bir gezek gatyrak çekeniňde üzüläýjek ýüpüň ugry bilen ýöreýärdiler. Bu ýerde beýle äpet jandarlary dolandyrmak üçin ne kapasa, ne-de başga zada zerurlyk bardy.
Telekeçi ýüpüň täsirine boýun bolýan äpet jandarlara haýran galmak bilen seredýärdi, her näçe jan etse-de, pilleriň näme üçin bu inçejik ýüpi üzüp, fermadan gaçyp gitmeýändigine akyl ýetirip bilmedi. Planetamyzyň iň güýçli jandarlarynyň biri hasaplanýan pilleri bu ýagdaýda görmek bir tarapdan gülkünç, beýleki tarapdan gynandyryjydy.
Meselä çynlakaý gyzyklanan telekeçi özüne ýoldaş tutunanlardan bu ýagdaýyň sebäbini sorady. Onda olaryň biri:
— Piller indi doglan wagtyndan bäri, edil şu ölçegdäki ýüp bilen daňylyp goýulýar. Ýaş piljagazlaryň bu ýüpi üzmäge güýji ýetmeýär. Piliň çagasy ulalsa-da, biz ýüpleri çalşyrmaýarys. Şonuň üçin olar: «Bu ýüpi üzmäge entägem güýjümiz ýetmez» diýen ynanç bilen ulalýarlar we ýüpi üzmek üçin hem hiç hili hereket etmeýärler — diýipdir.
Bu hekaýadan gelip çykýan netije şeýle, aýagyňa daňylan, ýekeje aýgytly hereket bilen üzmeklik mümkin bolan ýüpden halas bolmak we bar ukyp başarnygyňy görkezmek üçin saňa gerek bolan esasy zat özüňe bolan ynamdyr.
Synag
Gadym döwürlerde mal-mülkli, gurply ýaşaýan baý adamyň gyzyny bir dagda, düzde mal bakyp ýören çopanyň ogly gowy görüpdir. Şol gyz bolmasa çopan oglunyň gözüne dünýä dar görnüpdir. Atasynyň gurbunyň pesligi we ýüregindäki söýginiň ündewi bilen , oglanyň özi baýyň ýanyna barypdyr we ýüreginde näme bolsa baryny dile getiripdir.Ýigit sözüni dowam edýärkä, baý oglany başdan aýak synlap, onuň sözlerine şübhe ýokdugyny, dogrusyny diýýänligini duýupdyr we şeýle diýipdir:
— Oglum, söýgiň hakykylygyna ynanýan. Ýöne gyzymyň bagtly bolmagy üçin, söýginiň özi ýeterlik däl. Ynsany bagtly edýän onuň häsiýeti we amallarydyr. Men seni synagdan geçirjek. Onuň üçin men üç sany öküzi birme — bir meýdana çykarjak. Eger-de sen şolaryň biriniň şahyny gaňyryp, özüňe boýun egdirip bilseň, gyzyma senden mynasyp ýoldaş tapylmajakdygyna gözüm ýeter — diýipdir.
Aşyk ýigit öküzleriň saklanýan ýeriniň garşysyndaky meýdanda durup birinji öküziň çykarylmagyna garaşypdyr. Köp wagt geçmänkä, pyşgyra —pyşgyra özüne tarap abanyp gelýän, ullakan, şahlak öküzi görüp, aşygyň söýgüsi ýadyndan çykypdyr we çete çykyp: «Indiki öküzi özüme boýun ederin» diýen karara gelipdir.
Ýigidiň ýagdaýyny synlap duran baý ikinji öküzi meýdana goýberipdir.
Ýaňky oglan biçäre seretse, bu gezekki çykyp gelýän öküz öňküden-de haýbatly, gözi gandan doly öküz eken. Ýigidiň demi içine düşüp, bu gezek hem meýdana çykmaga özünde güýç tapmandyr. Soňra kellesine şeýle pikir gelipdir:
— Mümkin baý meni synap görýändir. Üçünji gezek ol ejiz we güýçsüz öküzi meýdana çykarar.Men muňa ynanýan! — diýip, çalaja ýylgyrypdyr.
Biraz wagtdan, soňky öküz meýdana çykypdyr. Ol ýigidiň pikir edişi ýaly, çyndanam ejiz we hor öküzdi. Birbada şowlulygyň miýesser edenine begenip, meýdana çaltlyk bilen atylyp giren ýigit, her näçe seretse-de, öz gözlerine ynanmandyr. Bu gezek meýdana çykan öküziň şahy ýok eken. Şonda gyzyň kakasy, bar umytlary puja çykan ýigide seredip:
— Hakyky mümkinçilik kynçylyklaryň içinde bolýandyr. Hiç haçan mümkinçiligiň aňsat gelýän ýoluny gözleme. Eger aňsat ýol gözleseň, durmuşda hemişe ýeňlişe sezewar bolarsyň, oglum-diýipdir.
Hekaýanyň many mazmunyndan şeýleräk netijä gelmek mümkin, hiç bir zada aňsatlyk bilen ýetip bolmaýar, şol sanda üstünlige-de. Şonuň üçin hem kynçylyklardan gorkman, öňe hereket etmegi dowam etmeli we diňe şonda biz öňde goýan maksatlarymyza ýetip bileris.
Beýik Biribar ynsany palçykdan ýaradanmyşyn. Adam doly ynsanlyk keşbine gelenden soň, bir bölejik palçyk artykmaç galypdyr. Şonda Allatagalla:
— Men saňa ýene näme berip bilerin, öz islegiňi aýt –diýipdir. Şonda ynsan:
— Bagt –diýip, jogap beripdir. Allatagalla hem galan bölek palçygy ynsanyň eliniň aýasyna goýup : «Bagt seniň öz eliňde» — diýipdir.
Şeýlelikde, üstünlige we bagta ýetmeklik öz elimizde!
Bagtygül Ernazarowa
Türkmenistanyň Inžener-tehniki we ulag
kommunikasiýalary institutynyň talyby