Türkmen halılarına dikkat ederseniz çiçeklerin, göllerin, dağların ve kuşların ayak izlerini görebilirsiniz: halı ürünü dünyaya hayat veriyor.Halı, Türkmenistan’da insanları birleştiren, yakınlık, ortaklık ve işbirliği duygusu geliştiren en popüler ürün olarak kabul ediliyor. Türkmen halıları ülke genelinde yetişen bitkilerden otlayan koyunların yününden dokunur, koyun yünü bu toprakta yetişen bitki, çiçek ve meyvelerden alınan doğal boyalarla boyanır ve Türkmen halısınde mühteşem bir renk uyumuny oluşturuyor. Halı, ilk başlarda sıcak havalarda, çöl ve dağlık bölgelerde yatak örtülerini örtmek için veya evleri döşemek için tasarlanmıştır.
Halılar, yukarıdaki gösterilen koşullardan korumak için çok iyi düşünülmüş bir sanattir ve aynı zamanda onları bir yerden başka bir yere götürmek için katlamada çok uygun olmuştur. Halılar, bebeklerın doğumunun anısına bile dokunmuş ve o halıya bebeklerin ilk adımlarını atdırılmıştır.
Yeni gelen gelin, halı kaplı bir deveye monte edilmiş, halılarla kaplı onurlu bir yerde oturduluyor. Damat ise halılarla süslenmiş bir ev hazırlayor. Göçebe evin kapısına “kapılık” denen özel bir halı asılıyor.
Türkmenler her gün halı dokunmuş seccadelerde namaz kılarlar. İnsanlar halıların üzerinde yemek yerler, uyurlar ve atlarını ve develerini dış etkenlerden korumak için bile kullanmışlar.
Türkmenlerin hayatı halı ile yakından bağlantılıdır. Başlangıçta yaşamın bir gereği olarak hizmet eden, insanları çevrelerindeki dünyayla buluşturan halı, zamanla sanat oldu. Gelişiminin her aşamasında kendi ustaları vardır.
Türkmen halkı, halı ile ilgili gelenekleri kutsal bir düzeyde tutmakta ve özenle muhafaza etmektedir. Halı dokurken zaman ve emek boşa gitmez ve halı dokuma sanatı en yüksek manevi değere eşittir.
Halı, Türkmen kültürüne tam anlamıyla yerleşmiş olan insanların emeğin adaletine olan inancının bir yansımasıdır. Bugün bu kültür, bu miras Türkmen halkının gururudur. Her yıl Mayıs ayının son Pazar günü kutlanan ve sanatın yüceltildiği Türkmen Halı Günü kutlanmaktadır.
Amangeldi Hojamberdiyew,
S.A.Niyazov adındaki Türkmen Ziraat Üniversitesi öğretim görevlisi
Sungat we medeniýet ulgamyna degişli täzelikler medeniýet sahypamyza ýerleşdirilendir!
