Brüksel’de, Orta Asya ülkeleri, Moğolistan büyükelçilerinin, Avrupalı şirketlerin başkanlarının ve çeşitli araştırma enstitülerinin katılımıyla, Orta Asya bölgesindeki enerji potansiyeli ve yeşil politika konularını ele alan bir yuvarlak masa toplantısı düzenlendi.
Brüksel Enerji Kulübü’nün kurucusu Marat Terterov’un moderatörlüğünde gerçekleşen etkinlik, yenilenebilir enerji ve sürdürülebilir kalkınmaya özel olarak odaklanarak enerji sektöründeki fırsatları ve zorlukları keşfetmeyi amaçladı.
Türkmenistan Büyükelçisi Sapar Palvanov, ülkenin enerji politikasına ilişkin bir sunum yaparak, Türkmenistan’ın enerji sektörünü çeşitlendirme ve yenilenebilir enerji kaynaklarını geliştirme konusundaki kararlılığını vurguladı. Türkmenistan’ın güneş enerjisi alanında muazzam potansiyelini kaydetti ve ülkedeki güneşli saatlerin süresinin yılda 3.000 saate kadar ulaştığını belirtti. Güneş ışığının bu bolluğu Türkmenistan’ı güneş enerjisi projeleri için ideal bir yer haline getiriyor.
Bu vizyon doğrultusunda, yenilenebilir enerji üretiminin tüm aşamalarındaki hukuki ilişkileri düzenleyen ve yabancı yatırım çekmeyi amaçlayan Türkmenistan Yenilenebilir Enerji Kaynakları Kanunu 2021 yılında kabul edildi. Bu mevzuat çerçevesindeki önemli girişimlerden biri, Mary şehrinde Türkmenistan Devlet Enerji Enstitüsü’nde yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelik bir araştırma ve üretim merkezinin oluşturulmasıydı.
Türkmenistan Büyükelçisi ayrıca ülkenin metan emisyonlarını azaltma çabalarını ve Küresel Metan Taahhüdüne katıldığını vurguladı. 16 Haziran 2023’te Türkmenistan Cumhurbaşkanı, Türkmenistan’ın 2023-2024 Küresel Metan Taahhüdüne katılımının araştırılmasını amaçlayan uluslararası işbirliğinin geliştirilmesine yönelik Yol Haritasını onayladı. Bu girişim şu anda Türkmenistan’ın petrol ve gaz sektöründeki metan sızıntılarını değerlendirmek amacıyla ABD şirketleriyle işbirliği içinde uygulanıyor.
İnşaatında iklim dostu teknolojilerin kullanıldığı akıllı şehir Arkadağ’ın geçen yıl açılışı, Balkan ilinde 10 MW kapasiteli yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı hibrit enerji santralinin inşası ve ve Lebap bölgesinde 100 MW kapasiteli güneş enerjisi santralinin inşaatı da pratik uygulama olarak gösterildi.
Yuvarlak masa toplantısında, Nisan 2024’te Brüksel’de düzenlenen ve Türkmenistan ile AB arasındaki işbirliğinde ileriye doğru atılmış önemli bir adım olan AB-Türkmenistan enerji çalışma grubunun ilk toplantısının önemi vurgulandı. Bu çalışma grubunu benzersiz kılan şey, yalnızca fosil yakıt kaynaklarını değil aynı zamanda yenilenebilir enerji ve metan azaltımını da kapsayan kapsamlı yaklaşımıdır.
Diğer katılımcılar ülkelerinin yenilenebilir enerji ve sürdürülebilir kalkınma vizyonlarını paylaştılar:
– Kırgızistan, Kambarata HES-1 hidroelektrik projesini öne çıkararak hidroelektrik, güneş, rüzgar ve jeotermal enerjideki potansiyeli vurguladı.
– Tacikistan, elektrik üretimini ve ülkenin ihracat potansiyelini önemli ölçüde artıracak Rogun hidroelektrik santralini tanıttı.
– Özbekistan, uluslararası yatırımcılar ve kuruluşlarla iş birliğine vurgu yaparak güneş ve rüzgar enerjisi alanındaki önemli projeleri tartıştı.
– Moğolistan, enerji güvenliği alanındaki zorluklara ve komşu ülkelere bağımlılığı azaltmaya yönelik devam eden projelere dikkat çekerek, Avrupalı şirketlerin ve bankaların yenilenebilir enerjinin geliştirilmesindeki rolünü vurguladı.
Yuvarlak masa toplantısı, Avrupa Birliği ile Moğolistan dahil Orta Asya ülkeleri arasında sürdürülebilir bir enerji ortaklığı geliştirme ihtiyacına ilişkin ortak bir bildiriyle sona erdi.
Görüşmede bölgenin enerji manzarasını dönüştürmek için stratejik planlama, yatırım ve uluslararası işbirliğinin önemi vurgulandı.