Türkmenistan’ın doğalgazını Güney Asya ülkeleri olan Pakistan’a ve Hindistan’a taşıyacak olan Türkmenistan-Afganistan-Pakistan-Hindistan (TAPİ) doğalgaz boru hattı projesi, BAE’nin Dubai kentindeki uluslararası forumda konuşuldu.
‘TAPİ – barış ve kalkınmanın boru hattı’ konulu uluslararası konferansta konuşan TAPI Boru Hattı Ltd CEO’su Muhammetmyrat Amanov ‘TAPI – barış ve işbirliği anahtarı’ konusunda bir sunum gerçekleştirdi. Bu sunuma göre, konferansa katılan yabancı saygın uluslararası petrol ve doğalgaz şirket yetkililerine bilgiler sunuldu.
- 1 840 kilometre uzunluğundaki hat ile Türkmenistan’dan Afganistan’a, Pakistan’a ve Hindistan’a doğalgaz tedariki sağlanacak.
- Afganistan ile Pakistan kısmının uzunluğu bin 635 kilometredir.
- TAPİ Limited şirketi projeye katılan ülkelerin ulusal gaz şirketleri tarafından kuruldu.
- Uygulanacak iki aşama: ilk aşama: boru hattı inşası (11 bmc/pa), ikinci aşama: 6 kompresör istasyonu inşası (33 bcm/pa).
- Doğal gaz alımı: Afganistan yüzde 5, Pakistan yüzde 47,5 ve Hindistan yüzde 47,5.
- Proje katılımcı ülkelerinde hükümetleri tarafından desteklenmektedir.
- Türkmengaz Devlet Kurumu: Türkmenistan’ın doğalgaz sahalarını uygulamaya yetkili kurumdur. 47 milyar metreküp doğalgaz üreterek, 9 bin kilometrelik doğalgaz boru hattı yönetmektedir.
- Afgan Gaz Kurumu: Afganistan’ın Maden ve Petrol Bakanlığı’na bağlı kuruluştur. Doğalgaz müşterilerine tedarik eden şirket konumunda. Afganistan’da 4 büyük doğalgaz sahası işletmektedir.
- Pakistan’ın İnter State Gaz Sistemleri şirketi: Pakistan hükümetine ait bir kuruluş. Pakistan Hükümeti’nin adına doğalgaz konularını yürütmektedir ve doğalgaz sektörüne yabancı yatırımların çekilmesinden sorumludur.
- Gas Limited (Hindistan): Hindistan’ın en büyük doğalgaz dağıtım şirketidir. Doğalgaz aktarımının yüzde 70’ini ve ülkedeki doğal gaz satışının yüzde 60’ını kontrol etmektedir.
- Projeye birçok yabancı şirketler danışman olarak destek vermektedir. Bunların arasında Jacobs, İLF, Allen and Overy, Clifford Change, Willis Towers Watson, Wood, Portland, Gas Strategies, EY ve diğerleri. Bu şirketler çevre, hukuk, vergi, pazarlama, sigorta alanlarında danışmanlık hizmetleri vermektedir.
- Proje ile ilgili imzalanan anlaşmalar; 4 ülke arasında hükümetler arası anlaşma, gaz boru hattı çerçeve anlaşması, gaz alım-satım anlaşması, işletme sözleşmesi, yatırım sözleşmesi, hissedarlar sözleşmesi imzalandı. Gaz taşımacılığı anlaşması ve boru hattı sistemine katılım anlaşmaları Afganistan-Pakistan-Hindistan hattında imzalandı.
- Söz konusu proje doğalgaz satın alan 3 ülkeye ekonomik avantaj sağlayacak. Doğalgaz diğer yakıtlardan daha ucuzdur. Doğalgaz geçişi sanayileşme ve yatırımı teşvik edecek. Afganistan ve Pakistan doğalgaz transit geçişinden milyarlarca dolar gelir elde edecek. Projeye bölgeye yenilikçi teknolojilerin gelmesini sağlayacak.
- Projeye katılan ülkeler arasındaki işbirliğini güçlendirecek.
- 4 ülke projeyi uygulamak için ortak çalışmaktadır.
- TAPİ projesi hükümetleri projeyi desteklemektedir.
- Altyapı, eğitim ve diğer sosyal alanlar için yatırımlar öngörüldü
- Boru hattı güzergahı gelir kaynağı sağlayacak.
- Bölgede barışı ve istikrarı sağlayacak.
- Bu hattın güzergahında 35 ilçe bulunmaktadır.
- TAPİ projesi Pakistan ile Hindistan’ın doğalgaz ihtiyacını karşılamak için önemlidir. 2040 yılı tahminlerine göre, Hindistan doğal gaz temini 50 milyar metreküp, Hindistan’ın ise 20 milyar metreküp, söz konusu dönemde Hindistan’ın doğal gaz talebi 120 milyar metreküp, Pakistan’ın ise 90 milyar metreküp olacak. Bu açıdan TAPİ önemlidir.
- TAPİ olmaksızın projeye katılan 3 ülke petrol, kömür ve pahalı LNG’ye bağımlıdır.
- Hindistan ve Pakistan dünyanın en büyük CO2 emisyonu sağlayan ülkelerdir. Bu nedenle ekolojik yönden temiz olan doğalgaz bu ülkeler için büyük önem taşıyacak.