“Turkmentel-2025” uluslararası birleşik platformu ile ulaştırma entegrasyonu konferansı kapsamında Türkmenistan İletişim Bakanı Hajimyrat Hudaygulyyev bir sunum yaptı. Bakan, ülkenin stratejik yöneliminin kapsamlı bir değerlendirmesini sunarak, “Türkmenistan’da 2026–2028 Dijital Ekonomi Gelişim Konsepti”nin uygulanmaya başlandığını duyurdu.
Hudaygulyyev, ilk kez iki konferansın birleşik formatta düzenlenmesinin, Türkmenistan’ın dijital, ulaştırma ve lojistik teknolojilerinin sinerjisine ulaşma yönündeki yeni aşamasını yansıttığını vurguladı. Bunun sürdürülebilir ekonomik kalkınmanın, “akıllı şehirlerin” oluşturulmasının ve verimli üretim sistemlerinin temelini oluşturduğunu belirtti.
Konuşmasında Bakan, yeni Konsept-2028’in yenilikçi teknolojilerin uygulanmasına, “Elektronik Hükümet” sisteminin geliştirilmesine, dijital eğitim ve sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesine, veri iletim ağlarının modernleştirilmesine ve yapay zekâ alanına yatırım çekilmesine yönelik olduğunu ifade etti.
Belirtilen somut başarılar ve stratejik planlar
5G’nin uygulanması: Arkadag şehrinde 5G şebekesinin faaliyete geçmesi, bu teknolojinin ülke geneline yayılması için başlangıç noktası oldu. Arkadag’da hâlihazırda 4G+ ve 5G teknolojileri ile gelişmiş “yeşil” ve bilişim çözümleri aktif olarak uygulanmaktadır.
Yapay zekâ gelişimi: Türkmenistan, yapay zekâyı ekonomik büyümenin itici gücü olarak görüyor. Eğitimde (uyarlanabilir sistemler), sağlıkta (tanı teknolojileri) ve tarımda (verim tahmini) yapay zekâ pilot projeleri yürütülüyor.
Yapay zekâ yetkinlik merkezi: Yakın gelecekte “Türkmentelekom” bünyesinde yapay zekâ geliştirme konusunda bir Yetkinlik Merkezi kurulması planlanıyor. Merkezin amacı, araştırma kapasitesini güçlendirmek ve ekonominin kilit sektörlerinde inovasyonları desteklemektir.
Uluslararası iletişim alanındaki gelişmeler
Bakan, Türkmenistan’ın tarihi İpek Yolu’nun ulaştırma-iletişim merkezi olarak önemli rolünü sürdürdüğünü vurguladı.
Fiber optik hatlar: Şu anda Türkmenistan’ı sınırdaş ülkelerle birbirine bağlayan DWDM tabanlı 8 optik fiber iletişim hattı faaliyet göstermektedir.
Trans-Hazar kablosu ve Güney transit hattı: Türkmenistan–Azerbaycan arasında Hazar Denizi’nin altından geçecek optik fiber iletişim sistemi projesi aktif olarak yürütülüyor. Buna paralel olarak “Serhetabat–Herat” hattının inşası sürüyor. Bu hat, Orta ve Güney Asya arasında dijital transitin geliştirilmesinde önemli bir bağlantı olacaktır.
X-Road:BM Kalkınma Programı ile işbirliği içinde Estonya’nın X-Road platformuna dayalı kurumlar arası elektronik işbirliği pilot projesi başarıyla uygulandı. Kamu kurumlarının bu sisteme daha geniş entegrasyonu üzerinde çalışmalar devam ediyor.
Siber güvenlik
Bakan, hızla artan dijitalleşme çağında siber güvenliğe özel önem verildiğini belirtti. İletişim Bakanlığı bünyesinde faaliyet gösteren Devlet Siber Güvenlik Servisi, ulusal bilgi alanının korunmasını sağlamaktadır.