Türkmenistan Yatırım Forumu (TIF) 2025’te, “Avaza” Milli Turizm Bölgesi’nde düzenlenen etkinlikte Malezya’nın enerji devi Petroliam Nasional Berhad (PETRONAS), Türkmenistan’ın yakıt ve enerji sektörüne olan uzun vadeli bağlılığını sundu.
“İstikrarlı ve Güvenilir Enerji Sürdürülebilirliği – Türkmenistan’ın Yakıt-Enerji Kompleksinde Öncelikli Sektörlerin Geliştirilmesi” temasıyla yapılan sunumda, PETRONAS Carigali (Turkmenistan) Sdn Bhd Genel Müdürü Ismadi Bin Ismail, yaklaşık otuz yıla yaklaşan iş birliğini, önemli yatırımları ve gelecek vadeden girişimleri vurguladı.
Kiyanlı’daki varlıklarıyla PETRONAS, karşılıklı büyümeye katkı sağlama rolünü ortaya koydu.
Karşılıklı Başarının Kronolojisi
PETRONAS’ın Türkmenistan’daki yolculuğu Temmuz 1996’da, Blok 1 için Üretim Paylaşım Anlaşması (ÜPA)** imzalanmasıyla başladı. Bu, bölgedeki enerji gelişiminin köşe taşına dönüşen ortaklığın temelini attı.
Önemli dönüm noktaları:
Mart 2006: İlk genişletilmiş kuyu testi – ticari üretim için temel atıldı.
Ağustos 2011: GTPOGT tesisinin devreye alınması ve Magtymguly sahasında ilk üretim.
Nisan & Eylül 2015: Merkezi Diyarbekir ve Batı Diyarbekir sahalarında üretim başlangıcı.
Ağustos 2021: Garagol Deniz sahasında ilk üretim.
Aralık 2024: Geleceği güvence altına alan tarihi ziyaret ve yeni ÜPA protokolünün imzalanması.
Ocak 2025: Ham petrol Satış Anlaşması’nın (SPA) imzalanması.
Mayıs 2025: Yeni ÜPA ve Gaz Satış Anlaşması’nın (GSPA) sonuçlanması.
Gelecekte beklenen adımlar:
Eylül 2025 – Merkezi Diyarbekir (CD) infill projesinden ilk gaz üretimi.
2026 – Magtymguly (MGT) infill projesinden ilk üretim.
Bu gelişmeler, PETRONAS’ın deniz operasyonlarını genişletmeye odaklandığını, mobil deniz üretim üniteleri (MOPU) ve infill sondaj programlarını (mevcut kuyular arasındaki boşlukları doldurma teknolojisi) içerdiğini gösteriyor.
Etkileyici Operasyonel ve Sosyal Katkı
29 yılda PETRONAS, Türkmenistan’ın petrol ve gaz operasyonlarına toplam 11,64 milyar ABD doları yatırım yaptı. Bunun sonucunda:
134,43 milyon varil sıvı hidrokarbon,
1.568,55 milyar standart fit küp gaz üretildi.
Bu, toplamda **0,41 milyar varil petrol eşdeğeri (BOE)** anlamına geliyor.
Şirketin 656 çalışanının **%89’u yerel Türkmen vatandaşları**. Bu da güçlü bir yerlileştirme vurgusu yapıldığını gösteriyor.
İnsan kaynağı gelişimi için katkılar:
1998’den bu yana 187 öğrenci Universiti Teknologi PETRONAS’ta (UTP) burs aldı.
Uluslararası Petrol ve Gaz Üniversitesi (IOGU) – UTP iş birliğiyle 94 staj sağlandı.
21 milyon ABD dolarından fazla** değer, dijital teknoloji ve inovasyon girişimleri (DigiTech) üzerinden hayata geçirildi.
PETRONAS ayrıca 2050’ye kadar net sıfır emisyon hedefleyen Karbon Taahhüdü ile küresel sürdürülebilirlik amaçlarına uyum sağlıyor.
2025 Odak Noktası: Yeni Anlaşmalar Geleceğe Yol Açıyor
2025 yılı, PETRONAS’ın uzun vadeli varlığını pekiştiren üç önemli anlaşmayla dönüşüm yılı oldu:
Yeni ÜPA: Türkmennebit, PC(T)SB, ADNOC ve Hazarnebit arasında +25 yıl uzatma.
Yeni GSPA: TürkmenGaz, PC(T)SB ve ADNOC arasında 25 yıllık anlaşma.
Yeni SPA: Türkmennebit, Buhara Petrol Rafinerisi, diğer alıcılar ve PC(T)SB arasında 1+1 yıllık anlaşma.
Bu anlaşmalar, ADNOC gibi küresel oyuncular ve Türkmennebit ile TürkmenGaz gibi yerel kuruluşları kapsayarak iş birliğini güçlendiriyor.
Blok 1’in Kullanılmamış Potansiyeli
Blok 1, **7 trilyon fit küp (TCF) gaz** ve yaklaşık **200 milyon varil (MMbbl) sıvı hidrokarbon** rezervine sahip.
2025–2050 dönemi boyunca gelişmeler, gaz piyasasına olan güven ve projelerin ticari uygulanabilirliğiyle belirlenecek. PETRONAS, bu fırsatları üretimi artırmak ve Türkmenistan’ın enerji kaynaklarını küresel talebi karşılamak için öncelikli görüyor.
—