Ünlü Türkmen akademisyen, Ankara üniversitesi öğretim üyelerinden, “Atavatan Türkmenistan” uluslararası dergisinin www.atavatan-turkmenistan.com sitesinin köşe yazarı Doç. Dr. Berdi Sarıyev’in Türkiye’de kitabı yayınlandı. Kitabı yayına hazırlayan Ankara Hacı Bayram Veli üniversitesi öğretim üyeleri Dr. Emrah Yılmaz ve Dr. Tuğba Yılmaz’ın yeni kitap ve kitabın yazarı hocamız hakkındaki değerlendirmelerini yayınlıyoruz.
On yılı aşkın bir süredir öğrencisi olma saadetine eriştiğimiz ve varlığından kuvvet aldığımız kıymetli hocamız Doç. Dr. Berdi SARIYEV, 13 Temmuz 1954 tarihinde Türkmenistan’ın Bereket ilçesindeki Uzun-Su köyünde dünyaya gelmiştir. İlk ve Ortaöğretimini Kazancık kasabasında tamamladıktan sonra 1974 yılında girdiği Türkmen Devlet Üniversitesinin Türkmen Dili ve Edebiyatı Fakültesinden 1979 yılında üstün başarıyla mezun olmuştur. Daha sonra 1979-1985 yılları arasında Milli Maarif Bakanlığı bünyesindeki Pedagoji Araştırma Enstitüsünde, 1985-1987 yılları arasında da Türkmenistan’ın İlimler Akademisine bağlı Mahtumkulu Dili ve Edebiyat Enstitüsünde Türkmen Filoloji uzmanı olarak çalışmıştır. 1988 yılında “Türkmen Dilinde Bir Öğeli Cümle Türleri” başlıklı tezini savunarak doktor olmuştur. 1990 yılında Devletmehmet Azadi Türkmen Millî Dünya Dilleri Enstitüsüne bölüm başkanı olarak atanmış, 1992 yılında doçent unvanını almasıyla da aynı enstitüde dekanlık görevine getirilmiştir. 1994 yılının Mayıs ayında “Ortak Türk Dili Yazı Projesi”nde görev almak üzere TİKA ve Türk Dil Kurumu’nun davetiyle Türkiye’ye gelmiştir.
Bu çalışma; 1997 yılında Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümünde misafir öğretim üyesi olarak başladığı Türkoloji çalışmalarını 2017 yılı itibarıyla 20 yıldır kesintisiz sürdüren hocamız Doç. Dr. Berdi Sarıyev’in 63. yaş günü vesilesiyle ve 2018 yılının Türkmenistan’ın Devlet Başkanı Sayın Gurbangulı BERDİMUHAMEDOV’un himayelerinde “TÜRKMENİSTAN: Büyük İpek Yolunun Kalbi” şiarıyla belirlenmesi neticesinde “İpek Yolu; Ticaret, Medeniyet ve Kültür Yoludur” anlayışıyla tarafımızdan hazırlanmıştır. Hocamızın Türkoloji için adanan ömür sermayesine bakıldığında; Türkiye’de geçen süre zarfında lehçeler arası aktarma faaliyetleriyle birlikte 11’i bireysel olmak üzere toplamda 36 eser telif ettiği görülür. Bunun yanı sıra bilimsel toplantılar ve makaleler dolayısıyla hocamız 90’ı aşkın yazı kaleme almış; akademik başarılarından ötürü bilim çevrelerince 2002 yılında Türk Dünyası Yazarlar ve Sanatçılar Vakfı (TÜRKSAV) tarafından “Türk Dünyası Hizmet Ödülü”ne, 2004 yılında Karaman Valiliği ve Türk Dil Kurumu tarafından “Türk Dili Ödülü”ne, 2014 yılında Mahtumkulu Araştırma Ekibiyle birlikte Türkmenistan Devlet Başkanlığınca doğumunun 290. yıldönümü vesilesiyle özel olarak hazırlanan “Mahtumkulu Madalyası”na, 2015 yılında Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi (TASAM) tarafından bilim kategorisinde “Türk Dünyası Kızıl Elma Ödülü”ne, 2020 yılında TÜRKSOY tarafından hazırlanan “Mahtumkulu Firaki” hizmet madalyasına layık görülmüştür.
İlgisini ve sevecenliğini Türkmenistan’da da yakinen hissetiğimiz Sarıyev, evli ve yedi çocuk babasıdır. Ailenin en büyük ve tek erkek evladı olan Meretgeldi ağabey, çok kibar ve beyefendi bir kişiliğe sahip olup Türkmenistan’da özel firmada şoför olarak çalışmaktadır. Büyük kızları Gülälek Devletmehmet Azadi Diller Enstitüsünün Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünde öğretim üyesi, Amansoltan ise Aşgabat’ta öğretmen olarak görev yapmaktadır. Çemen ve Oğulgerek de yine Aşgabat’ta tekstil fabrikasında tasarımcı olarak çalışmaktadır. Begül adlı kızı Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesinden mezun olup Türkiye’de özel bir hastanede sağlık personeli olarak faaliyet sürdürürken; en küçük kızı Amanbibi de halihazırda Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi dördüncü sınıf öğrencisi olarak öğrenim görmektedir.
Söz konusu makale ve tebliğleri kitap hâline getirirken mümkün mertebe yine hocamızın kendine has üslubunu korumaya itina gösterdik. Daha önce sunulup yayımlanan bazı bildirilerin sonrasında gözden geçirilip genişletilerek makale hâlinde yayımlanması dolayısıyla bazı yerlerde benzerliklerin olduğu görülebilir. Bu itibarla kitapta gerek konu gerek muhteva açısından öncelikli olarak birbirinin devamı niteliğinde olan yazılara yer verdik. Kitap, Türkmen Türkçesinin Dilsel Derinliği ve Öğretilmesi Üzerine, Folklorik Unsurlar Üzerine, Edebiyat Üzerine ve Diğer Akademik Faaliyetler olmak üzere dört ana bölümden oluşmaktadır.
Her fırsatta kendisinden çok şey öğrendiğimiz hocamız, öğrencileriyle kurduğu gönül köprüleri sayesinde gerçek bir araştırmacı ve pedagogdan öte baba şefkatiyle yaklaşmayı başarmıştır. Kişiliği ve azmiyle sadece öğrencilerin değil aynı zamanda Türkmen filoloji uzmanı olarak bilim çevrelerinin ve üniversitelerin yanı sıra TRT, TİKA, TÜRKSOY, TDK, AKM, Türkmenistan Büyük Elçiliği gibi birçok kurumun da dikkatlerini üzerine çekmiştir. Özverili ve özgün çalışmalarıyla Türkmen Türkçesinin satranç ve matematik açısından nicel ağırlığını ortaya koymuş, botanik ve mecazî çekim gücünü göstermiştir. Türklük Bilimine sunduğu katkıları dolayısıyla Doç. Dr. Berdi Sarıyev hocamızı tebrik eder, daha nice eserlere imza atacağı sağlıklı ve mutlu uzun yıllar dileriz.
Dr. Emrah YILMAZ
Dr.Tuğba YILMAZ